Dopamine is een transmitter of boodschapper tussen de neuronen die beweging, genot, aandacht, stemming en motivatie mogelijk maakt. Omgedraaid wanneer je jezelf beloond komt dopamine vrij.
Dopamine komt veel voor in basale gaglia die belangrijk zijn voor beweging.
Met dopamine worden leerprestaties verhoogd.
Bij schizofrenie en parkinson is er een tekort aan dopamine
Adrenaline (Latijn: ad = bij, ren = nier dus: bijnier) of epinefrine (Grieks: epi = op, nephros = nier) is een hormoon en boodschapper of transmitter tussen de neuronen. adrenaline wordt geproduceerd in het bijniermerg en in sommige zenuwcellen.
Adrenaline komt vrij in omstandigheden die als bedreigend voor de overleving worden ervaren. Dit samen met angst en woede. Ook kou, hitte, honger, dorst, pijn, fysieke inspanning die de balans in het lichaam verstoren, kunnen adrenaline productie verhogen.
Het hormoon noradrenaline (ook norepinefrine) is een boodschapper of transmittor tussen de neuronen in de hersenen en in het lichaam. Noradrenaline komt voor in de locus caeruleus en is betrokken bij emotieregulatie. Het komt ook voor in het sympathische zenuwstelsel. Noradrenaline wordt voor een deel in het bijniermerg geproduceerd.
Mensen met te weinig noradrenaline kunnen zich depressief voelen en mensen met een teveel aan noradrenaline euforisch, gespannen, angstig of opgewonden.
Noradrenaline wordt gebruikt als bloeddruk verhogend middel.
serotonine
Serotonine (5-hydroxytryptamine, 5-HT) is een hormoon, boodschapper en transmitter tussen de neuronen dat voor komt bij mensen, dieren en planten.
Nadat serotonine in de zenuwcel is gemaakt wordt het opgeslagen in blaasjes aan het uiteinde van de zenuwcel. Na een zenuwimpuls komt de serotonine vrij in de synapsspleet tussen twee zenuwcellen. daar gaat de serotonine een interactie aan met verschillende postsynaptische receptoren.
De interacties akties van Serotonine of 5-HT worden gekenmerkt door drie belangrijke mechanismen, diffusie,
metabolisme en heropname.
De opslag van serotoninein de synapsen van verschillende zenuwcellen kan geblokkeerd of bevorderd worden evenals het vrijkomen van serotonine in de synapsspleet. In de synapsspleet kan serotoninee en interactie aangaan met sommige receptoren en door andere receptoren juist tot een verminderde actie gebracht worden. Wanneer serotonine geen interactie aan gaat kan het opnieuw door het neuron (zenuwcel) geabsorbeerd worden of voor een gedeelte niet geabsorbeerd. Het niet geabsorbeerde gedeelte
Doordat Serotonine controle uitoefent over eetlust, slaap, geheugen, lichaamstemperatuur, stemming, seksualiteit, waarneming, hart en bloedvaten, de beweeglijkheid van het maag-darmkanaal, spierspanning en klier regulatie, wordt serotonine breed ingezet in de behandeling van onrust, depressie, slaapproblemen, obsessieve compulsieve stoornissen, schizofrenie, beroerte, vetzucht, pijn, hoge bloeddruk, stoornissen in de bloedsomloop, migraine en misselijkheid.
Histamine is een boodschapper of transmitter tussen de neuronen in het centrale zenuwstelsel en heeft een functie in het afweersysteem.
Histamine reguleert onder de waak- en slaapprocessen. Voldoende histamine bevordert waakzaam- en alertheid. Een tekort leidt tot te weinig alertheid.
In het lichaam zorgt histamine voor de aanmaak van maagzuur en hogere de doorlaatbaatheid van de bloedvaten waardoor zwellingen kan ontstaan.
Histamine komt vrij wanneer het immuunsysteem in actie komt. De doorlaatbaatheid van de bloedvaten neemt toe waardoor zwellingen ontstaan wat leidt tot de bekende allergische reacties zoals niezen, jeukende ogen, loopneus, huiduitslag en ademhalingsproblemen 2.
Histamine komt voor in eieren, vis en visproducten,bepaalde kaassoorten, ham, worst, zuurkool en bepaalde gistextracten.
Werking.
Aspartaat, is een boodschapper of transmitter tussen de neuronen, dat NMDA(N-Methyl-D-Aspartate)receptoren kan stimuleren.
N-Methyl-D-Aspartate receptoren (NMDA) zijn glutamaat georiënteerde communicatie- kanalen, die een belangrijke rol vervullen bij het metabolisme van ons centrale zenuwstelsel. NMDA receptoren kunnen functioneren als poortwachters op de zenuwcellen.
Er wordt wel vermoed dat apartaat werkt om vermoeidheid tegen te gaan en dus een rol speelt bij het uithoudingsvermogen, maar daar is geen sterk bewijs voor.
Asparaginezuur is de precursor van aspartaat.
Glutamaat is een boodschapper of transmitter tussen neuronen.
glutamaat stimuleert het cognitieve vermogen van onze hersenen, zoals ons geheugen.
Glutamaat is van nature aanwezig in onder andere vlees, vis, kaas, granen en aardappelen.
GABA: gamma-aminoboterzuur, is een boodschapper of transmitter tussen neuronen in de hersenen. Het wordt geproduceerd vanuit glutamaat. GABA heeft een inhiberende (remmende) functie. De remmende werking van GABA wordt versterkt door alcohol en benzo's. Hierdoor treedt slaperigheid en vergeetachtigheid op. Een tekort aan vitamine B1 leidt tot een verminderde werking van GABa waarna geïriteerdheid en angst kan optreden.
Endorfine is een boodschapper of transmitter tussen de neuronen.
Endorfines worden vanuit de precursors l-tyrosine en de methylgroep van l-methionine via een enzymatisch proces door de hypofyse geproduceerd, tijdens lichamelijke inspanning, seksuele opwinding, pijn, pittig eten, liefde en een orgasme.
Endorfines lijken op opiaten in hun vermogen om pijnstilling te veroorzaken evenals een gevoel van welbevinden en geluk.
Endorfines zijn betrokken bij een beloningssysteem in de hersenen, die voor heel veel soorten (consumerend) gedrag sturend werken. Endorfines worden in verband gebracht met drugsverslaving, stemmingsstoornissen, gokverslaving, klinische depressie, schizofrenie en vele andere gedragsstoornissen en chronische aandoeningen.
Er zijn drie types endorfines α-, β-, γ-endorfine.
Dynorfine is een boodschapper of transmitter tussen de neuronen die bijdraagt aan elektrische activiteit in de hersenen, Dynorfines zorgen voor negatieve feedback, inhibitie (afremming) bij bepaalde processen zoals craving naa cocaïne en bij het controleren van het hongergevoel.
Dynorfines worden geproduceerd door de hypothalamus, de hippocampus en het ruggenmerg. Voorbeelden van dynorfine zijn dynorfine A en dynorfine B. Hoge concentraties dynorines worden ook aangetroffen in: medulla, pons en middenhersenen.
Neurotensine is een boodschapper of transmitter tussen de neuronen die het luteïniserend hormoon (LH) reguleert en daarmee de productie van oestrogeen, progesteron en testosteron beïnvloed. Neurotensine heeft ook invloed op de afgifte van prolactine en dopaminerge systeem.
De hoogste niveaus neurotensine worden in de hypothalamus, amygdala en de nucleus accumbens gevonden. Neurotensine onderdrukt pijn, hypothermie en verhoogde bewegingsactiviteit. Neurotensine is ook betrokken bij de regulering van dopamine. Buiten het zenuwstelsel wordt neurotensine gevonden in de enteroendocriene cellen van de dunne darm waar het uitscheiding en samentrekken van de gladde spieren veroorzaakt.
vasopressine is een hormoon en een boodschapper of transmitter tussen de neuronen.
als boodschapper of transmitter tussen de neuronen speelt vasopressine een rol bij agressie en bij de regulatie van bloeddruk en lichaamstemperatuur. Mogelijk speelt het ook een rol bij de vorming van herinneringen. Er zijn onderzoeken die aantonen dat vasopressine sociaal gedrag beïnvloed zoals monogamie en vrijgevigheid.
Als hormoon staat vasopressine bekend als het antidiuretisch hormoon (ADH). Dit hormoon reguleert de waterbalans van het lichaam door de urineproductie te verminderen en de wateropname in de nieren te verhogen.
Bij gebrek aan antidiuretisch hormoon treedt een centrale diabetes insipidus op, waarbij de patiënt water niet goed vast kan houden (polyurie) en ontzettend veel moet drinken (polydipsie) (soms wel 10-20 liter per dag of meer) om niet uit te drogen (dehydratie). Een gebrek aan ADH kan ook veroorzaakt worden door het nuttigen van alcohol en cafeïne. Vandaar dat men veel en vaak moet plassen als er (veel) koffie, thee, cola of alcoholhoudende dranken worden gedronken
Het hormoon wordt geproduceerd in de hypothalamus en opgeslagen in de achterste hypofyse.
Cholecystokinine (CCK) is met bombesine een hormoon en boodschapper of transmitter tussen de neuronen. Als neurotransmitter spelen zij samen een rol bij het stoppen van het hongergevoel.
Asl hormoon werkt Cholecystokinine in op de alvleesklier, die daardoor enzymen afscheidt die zorgen voor de vertering van proteïnen, vetten en koolhydraten. Ook werkt het in op de galblaas, die daardoor gal afscheidt, dat zorgt voor het emulgeren van vetten, zodat die gemakkelijker door het lichaam worden opgenomen. Ook zorgt het voor een verzadigingssignaal, door inwerking op de nervus vagus, die op zijn beurt zal inwerken op de nucleus tractus solitarii. Verder remt het de maaglediging in de twaalfvingerige darm, zodat eerst het aanwezige voedsel verteerd kan worden.
acetylcholine,(ACTH) is een boodschapper of transmitter tussen de neuronen die de dwarsgestreepte spiervezels en in een deel van de autonome zenuwen van de gladde spiervezels en kliercellen aansturen.
Deze neurotransmitter kan het geheugen, de concentratie en het leervermogen verbeteren. Wanneer er onvoldoende acetylcholine onvoldoende is, kan, dit resulteren in geheugenverlies en leerproblemen.
Somatostatine is een hormoon en een boodschapper of transmitter tussen de neuronen
De neurotransmitter Somatostatine in uw centrale zenuwstelsel (CZS) wijzigt de neurotransmissie en geheugenvorming.
Website:
Somatostatine, Cleveland Clinic, 25-04-2022.
