Voorkom psychose verminder stress

Gegevens: Hoofdcategorie: behandelingsvorm; Gemaakt op dinsdag 08 januari 2013 16:17; Laatst bijgewerkt op woensdag 01 april 2020 17:31; Gepubliceerd op dinsdag 08 januari 2013 16:17; Hits: 9670

Vooral patiënten met de diagnose schizofrenie, worden kwetsbaar geacht voor Na een met name psychoses die gepaard gaan met het horen van "stemmen", kan iemands draagkracht verminderd zijn. Problemen die voorheen met speels gemak overwonnen werden, zijn onoplosbaar geworden. Concentratie, initiatief, tempo, uithoudingsvermogen, slaap-waakritme en geheugen, zijn blijvend achteruitgaan. Sommige patiënten ervaren een verhoogde prikkelgevoeligheid. De omgeving lijkt zich in sterkere mate aan hen op te dringen. Niet alleen de omgeving, ook hun emoties gaan sneller met hen aan de haal.
Dit alles, heeft uiteraard negatieve gevolgen voor hun ervaren stress en hun vermogen, zich te handhaven in werk en relaties. Zelfs situaties die voorheen als ontspannend beleefd werden kunnen plotseling spanningen veroorzaken. In een omgeving waar meer mensen bij elkaar zijn, bijvoorbeeld een feestje, is concentratie een extra groot probleem. Men is niet meer in staat gesprekken te volgen en raakt zelfs gespannen van vrolijk opgewonden gepraat. feestje

Vaak zijn patiënten na een doorgemaakte psychose, zelfs niet meer in staat zich te concentreren op het lezen van een krant of het volgen van een soap op televisie. Het besef hiervan veroorzaakt spanning.
Verwarrend voor patiënten en hun omgeving is, dat men zich de ene dag goed kan concentreren, zich rustiger voelt en minder snel uitgeput.De andere dag echter komt men tot niets en kan men door een 'kleinigheid' uit evenwicht raken. Zelfs tijdens de dag ervaart men schommelingen van mogelijkheden. Soms komt dat door een slechte nachtrust. Niet altijd is echter duidelijk waar de instabiliteit vandaan komt.
Ook de onbedoelde werkingen van de antipsychotische medicatie: de zogenaamde bijwerkingen, kunnen leiden tot een verminderde draagkracht: eerder moe, slaperig, een verminderde oog-handcoordinatie, moeite met de stoelgang, speekselvloed, gewichtstoename etc. etc.
Voortdurend is er op de achtergrond de angst terug te vallen in een psychose. Er is als het ware sprake van verwerkingsstress. Stress kan hierdoor een naar verhouding grote bedreiging vormen voor het psychisch evenwicht. Ten gevolge van deze kwetsbaarheid voor stress kunnen psychotische symptomen zoals het horen van stemmen en wanen in ernst toenemen. In het ergste geval kan teveel stress voor patiënten met de diagnose schizofrenie zelfs leiden tot een terugval in een psychose.

Samenvattend: De relatie tussen psychose en stress is wederkerig. Een doorgemaakte psychose leidt tot een grotere kwetsbaarheid voor stress. Omgekeerd geldt dat mensen die kwetsbaar zijn voor een psychose, door stress in een psychose kunnen terugvallen. Je zou zelfs kunnen stellen dat vermindering van stress een terugval in psychose kan voorkomen.
De gevolgen van psychose en stress op het dagelijkse bestaan van een patiënt zijn immens: In de nacht geplaagd worden door piekeren en angsten, het begin van de dag is een onoverkomelijke horde, boodschappen doen kost grote moeite, wanneer er wordt aangebeld doet de patiënt liever niet open. Dat alles met de behoefte aan contact die er ook is, maakt het leven bijna ondragelijk.

Stressreacties:

waarschuwingssignalen die wijzen op teveel stress noemen wij stressreacties. Patiënten met de diagnose schizofrenie hebben stressreacties die lijken op psychotische symptomen: toename van waanideeën, onrust, stemmen terugtrekgedrag, Een slechtere nachtrust, moeilijk op gang kunnen komen, dwanghandelingen etc.

Het is bekend dat patiënten met de diagnose schizofrenie zogenaamde verschijnselen hebben.
Hoogstwaarschijnlijk zijn de prodromale verschijnselen, ook een uiting van teveel ervaren stress. Voorbeelden van prodromale verschijnselen zijn dat patiënten meer of juist minder aandacht dan gewoonlijk lijken te besteden aan hun uiterlijke verzorging. Sommigen die eerst betrekkelijk gesloten zijn blijken opeens heel vrolijk en extravert. Een plotselinge toename van godsdienstige of filosofische interesse is ook een algemeen bekend prodromaal verschijnsel.
Ook bij iedereen voorkomende stressreacties komen voor bij deze patiënten. een aantal van deze algemene stressreacties lijken op de reeds genoemde symptomen zoals wij aan de onderstaande lijst kunnen zien:

- misselijkheid	- hartkloppingen
- uitputting	- zich terugtrekken uit sociale contacten
- slaapstoornissen	- veranderde eet- drink of rookgewoonten
- nachtmerries	- overdreven uitbundigheid
- concentratieproblemen	- extreme zwijgzaamheid
- flashbacks	- labiliteit
- niet meer kunnen genieten	- schuldgevoelens
- sterke stemmingsschommelingen

Situaties die teveel stress oproepen:

Gebeurtenissen die stress oproepen zijn er dagelijks. Het zijn de vele kleine ergernissen en irritaties zoals het in een rij moeten wachten voor de kassa, de dagelijkse files, te laat komen op het werk, tijdsdruk, falen en de wasmachine die kapot gaat. Wanneer er niet teveel van deze dagelijkse stress is, kunnen wij dit meestal wel aan.

Behalve de dagelijkse stress, kan er ook uitzonderlijke stress optreden zoals de dood van een partner, mishandeling, het verlies van werk, een ongeluk of incest. Herinnerd worden aan een trauma, door een TV programma, boek of film, kan ook heftige emotionele reacties oproepen. Vrijwel niemand kan dit soort stress zonder problemen aan. Dit omdat deze gebeurtenissen mensen persoonlijk raken.

Eind jaren 80 en in de jaren negentig is er veel onderzoek gedaan naar Expressed Emotion, meestal afgekort tot EE. Men had gemerkt dat patiënten met de diagnose schizofrenie met name door de negatieve symptomen zoals: moeite hebben tot activiteiten te komen, gesprekken aan te gaan en vol te houden, terugtrekgedrag etc. nogal eens negatief bekritiseerd werden door hun hulpverleners, vrienden en familieleden of juist overbezorgd werden behandeld. Deze reacties vanuit hun directe omgeving werden expressed emotion genoemd. Geconstateerd werd dat patiënten die relatief veel van deze EE vanuit hun directe omgeving ondergingen, een grotere kans maakten op een terugval in psychose.
De mate van EE bepaalt kennelijk ook het stressniveau waaraan patiënten met de diagnose schizofrenie kunnen worden blootgesteld.

Hoe verminder je stress?

Voordat je verder gaat met lezen lees even wat zeggen hierover.

Hoe proberen patiënten hun stress te verminderen?

Controle, is een sleutelwoord bij het verminderen en overwinnen van stress. voor controle heb je de reeds genoemde cognitieve voorwaarden: concentratie, initiatief, geheugen uitgeslapenheid, kalmte, tempo en uithoudingsvermogen, nodig. Het gemis daarvan, maakt het voor patiënten moeilijker, controle over hun leven te herwinnen.
Het blijft vaak bij krampachtige pogingen, het leven voor de psychose te herstellen. Vóór de psychose gebruikten patiënten geen medicatie. Dus ligt het voor de hand medicatie te weigeren, te doen alsof medicatie wordt gebruikt en zelfs het voortijdig onderbreken van behandeling en terugtrek gedrag wanneer dit alles tot niets leidt. Wanneer je je uit contacten terugtrekt lijkt dit minder stress op te leveren.

Ook mensen met een psychose of mensen die een psychose hebben doorgemaakt willen de controle over hun leven zoveel mogelijk in eigen hand houden. De anderen in hun leven vormen in die zin een bedreiging voor deze controle. De ander kan je door zijn handelen aanwezigheid, opmerkingen, vragen en oordeel uit balans brengen. Tegelijkertijd vormt de hulpeloosheid noem het weerloosheid, de eenzaamheid en angst ook een bedreiging. Patiënten voelen zich weerloos na een psychose. Voortdurend terugkijken naar de periode voor de psychose en geen afscheid nemen van vaardigheden en mogelijkheden die men ooit had, lijkt troost te bieden en de stress te voorkomen
Alleen redt je het echter ook niet. Het gevolg van zich terugtrekken is een gebrek aan adequate steun, leven in een schijnwerkelijkheid en eenzaamheid. Zoals bekend zijn gebrek aan steun en eenzaamheid weer een bron van frustratie, stress en depressie; een vicieuze cirkel.

Hoe krijg je dan weer controle over je leven na een psychose

Als patiënt die kwetsbaar is voor een psychose kun je jarenlang gevangen zitten in de dilemma's, vermijden van contact of aangaan van contact. Het ontkennen van kwetsbaarheid en weerloosheid of het toegeven dat je kwetsbaar en weerloos bent en de ander nodig hebt.
Besef dat het erkennen van een grotere kwetsbaarheid en afhankelijkheid van anderen, in feite een beslissing is, je leven anders te gaan inrichten dan je eerst gewend was. Wanneer je je tot nu toe hebt teruggetrokken en activiteit vermeden hebt, ga je het nu anders doen. Misschien was je in plaats van teruggetrokken overactief, misschien gebruikte je drugs. Misschien vermeed je contact met de dokter en gooide je medicijnen weg. Misschien praatte je nooit met anderen over je psychotisch belevingen over je kwetsbaarheid voor de gewone dingen des levens.
Dat alles ga je nu je beseft dat je kwetsbaar bent en eigenlijk afhankelijk van hulp van anderen, anders doen. Dat is echter nogal een beslissing met behoorlijk wat consequenties en daarom is het een beslissing, die je alleen zelf kunt nemen. Ook de keuze om schaamte over onvermogen te laten vallen kan alleen door jou genomen worden. Kortom dat is veel makkelijker gezegd dan gedaan.
Dat dient ook de hulpverlener te beseffen.
Dus...Neem het je zelf niet kwalijk wanneer je de tips hieronder niet meteen kunt of wil opvolgen. Zie het als een leidraad waar je heel lang en in je eigen tempo over mag doen. Terugvallen mag ook al ben je op een gegeven moment de tel kwijt. De tips en de leidraad zijn er voor jou. Jij bepaalt wat je er mee doet en op je eigen manier.

Een psychose leidt tot stress en vice versa

Wetende dat psychose en stress elkaar beïnvloeden kun je wanneer je last hebt van psychotische belevingen iets doen om de psychose te verminderen. Dat betekent dat je in ieder geval je antipsychotische medicatie zo goed mogelijk probeert in te nemen. Wat ook inhoudt dat je regelmatig met de dokter de werking en de bijwerking bespreekt zodat de dokter de juiste en niet teveel of te weinig antipsychotische medicatie voorschrijft.
Laten we zeggen dat je ondanks medicatie nog steeds last heb van psychotische belevingen. Zo'n beleving kan een stem zijn die je voortdurend bekritiseert en opdrachten geeft. Het kan ook een gedachte zijn dat iedereen binnenkort getroffen wordt door een gevaarlijk virus
Natuurlijk zijn er nog veel meer psychotische belevingen en zijn deze belevingen ook bij iedereen anders. Misschien illustreren deze voorbeelden toch je eigen psychotische belevingen. Wat kun je daartegen doen behalve medicijnen gebruiken?

Er zijn bepaalde therapieën zoals cognitieve gedragstherapie(CGT) en Libermantraining die je hierbij ondersteuning kunnen geven. Misschien ben je hier al mee bezig of heb je deze behandelingen al ondergaan. Zo niet, vraag het na bij je dokter.

Een effectieve methode en tamelijk eenvoudige manier om iets tegen je psychotische belevingen te doen, is de "stop methode".
Wanneer je overvallen wordt door een stem die allerlei beangstigende en bekritiserende dingen tegen je zegt, zeg dan simpel "stop". Het meest effectief is door dit hardop te zeggen. Je mag het echter ook denken, in je zelf zeggen zonder dat iemand anders het hoort. Ben je alleen thuis, zou ik echter aanbevelen het hardop te zeggen.
De kracht van een psychotische beleving is dat hij zich herhaalt en herhaalt. De kracht van de stop methode is echter ook dat je voortdurend stop kunt blijven zeggen net zo lang als je zelf wil. En het blijven herhalen van stop maakt het onmogelijk tegelijkertijd iets anders te beleven of te ervaren dan de activiteit van het stop zeggen.
Natuurlijk houdt een psychotische beleving niet definitief op nadat je een aantal keren "stop" het gezegd of geroepen. Echter je zult zien dat de impact van de psychotische beleving aan kracht verliest.
Een psychose is een ziekte die niet meer geneest. Je kunt er een tijd en in bepaalde omstandigheden minder last van hebben maar op de achtergrond blijft de psychose aanwezig. Echter je kunt medicatie blijven gebruiken en stop blijven zeggen; zeker wanneer de medicatie onvoldoende werkt.
psychologische methodes zoals cognitieve gedragstherapie, Libermantraining en ook de "stop" methode hebben als nadeel dat patiënten deze methoden op den duur vergeten toe te passen op het moment dat zij last ervaren van hun psychotische belevingen of er langzaam mee stoppen.
Wanneer een psychotische beleving de kop opsteekt, vergeet je of denk je er niet aan om "stop"te zeggen. Het stop zeggen moet dus in je leven en in je gewoontes ingebakken worden en dat is na je twintigste niet iets wat vanzelf gaat. Wanneer je je herkent in: "Je staat op met een psychose en je gaat er mee naar bed", neem dat dan ter harte en begin elke volgende dag in je leven, wanneer je bent opgestaan als eerste 5 minuten de tijd om te oefenen met stop zeggen. Psychose of niet. Neem je daarna plechtig voor steeds "stop te blijven herhalen wanneer je last hebt van een psychotische beleving. Dit door je een psychotische beleving van de vorige dag in herinnering te brengen, Herhaal dit voor je gaat slapen gaan. Je zult zien dat je psychotische belevingen en "stop"zeggen hierdoor aan elkaar gaat koppelen. het succes zal de rest doen.

Doe het op de huisje boompje beestje manier

Voor een leven met een aanvaardbaar stressniveau is het op de eerste plaats noodzakelijk, de huisje boompje beestje wensen na te blijven streven. Dit betekent dat je in ieder geval probeert toe te komen aan een doelgerichte, evenwichtige verdeling van:

Goed zorgen voor jezelf
Omgaan met anderen
ontplooiing van jezelf
ontspanning
werk/dagbesteding

Zorg voor je zelf en je omgeving:

Overleg met je arts over je medicijnen. Zorg dat je volgens voorschrift gebruikt. Wanneer er bijverschijnselen zijn, probeer dan samen met je arts te streven naar zo weinig mogelijk bijverschijnselen.

Zorg voor een goede nachtrust. Beter teveel dan te weinig.
Kom op een vaste tijd uit je bed en ga op een vaste tijd weer slapen. Tussen de middag een siësta is niet verkeerd mits je na een uur er weer uitkomt. Gebruik je smartphone als wekker.
Zorg dat je gezond eet en tot voldoende lichaamsbeweging komt. Houdt roken en koffie binnen de perken. Drank wordt over het algemeen afgeraden wanneer je antipsychotische medicatie gebruikt. Drugs ook soft-drugs kunnen een psychose uitlokken.
Maak het thuis gezellig. Besteedt elke dag tijd aan je bed opdekken, je huis opruimen, zorg steeds dat de afwas is gedaan. koop kamerplanten en verzorg ze. Speel muziek waar je van houdt, Vermijdt teveel kijken naar TV en nieuwsuitzendingen. Daar wordt je niet vrolijk van
Persoonlijke hygiëne, schone kleding, naar dokter en tandarts wanneer noodzakelijk.
Wanneer noodzakelijk kapotte spullen repareren en je kast opruimen etc.
Betaal op tijd rekeningen, houdt geld achter de hand en laat je zo nodig adviseren en helpen wanneer je merkt dat zaken uit de hand lopen.

Omgaan met anderen

De tijd die je met anderen deelt. Je vereert een vriend met een bezoekje. Je helpt een handje wanneer dat nodig is. Erken dat je op sommige momenten hulp nodig hebt. Vergeet daarom niet om hulp te vragen wanneer je moeite heb met een klus, je papierwinkel, dingen in het huishouden waar je moeite mee hebt.Je bent vooral niet bang, de ander om hulp te vragen. De meeste mensen zullen je graag helpen. Dat hoeft niet per se voor geld. Wanneer je krap zit zeg dat dan.
Zoek iemand, een vrijwilliger, familielid, vriend, een mantelzorger (Je ziektekostenverzekering heeft hier middelen voor),een maatje die je op deze momenten om hulp kan en durft te vragen. Je kunt aan je hulpverlener vragen of deze je bij de zoektocht wil helpen.
Spreek met deze persoon af aan welke hulp je het meeste behoefte hebt:
Soms is het alleen een luisterend oor waar je je zorgen en angsten kwijt kunt. Soms heb je hulp nodig bij het invullen van een formulier of bij een klus in huis.

Er zijn momenten dat je zelf niet direct in de gaten hebt dat het slechter met je gaat of het voor jezelf niet wil toegeven. Iemand die je om hulp durft vragen, kun je ook vragen op deze momenten beslissingen voor je te nemen, of je te stimuleren je medicatie weer in te nemen wanneer je de neiging hebt hier mee te stoppen
Samen kunnen jullie of contact zoeken met een hulpverlener wanneer je dat in je eentje niet durft te doen.
Erken, dat het vragen om hulp aan anderen, ook het helpen van anderen is, contact met je te krijgen.
Wanneer je moeite hebt je tijdens een gesprek, De ander praat te hard, te zacht, te snel te opgewonden, schaam je niet de ander hierop te attenderen. Wanneer je vriendelijk uitlegt wat er aan de hand is, zal de ander zich aanpassen. Helaas zal je dit nog vaak vriendelijk moeten uitleggen. Terugtrekken en vluchten uit contact mag maar is lang niet altijd nodig.

Stel je grenzen:

Wees niet te snel bang dat je de ander tegen je in het harnas jaagt, wanneer je hem of haar er op wijst dat je niet tegen drukte of druk gepraat kunt. Laat de ander weten dat je regelmatig een slechte nachtrust hebt. Dat je het moeilijk vindt je bed uit te komen of op gang te komen. Laat weten wanneer je de ander niet begrijpt doordat hij bijvoorbeeld te vlug praat.
Het kan zijn dat de ander zich stoort aan het feit dat je minder productief bent en je dit verwijt. Dit is een gevolg van zijn/haar gebrekkige kennis over schizofrenie. Het is niet altijd makkelijk te beseffen voor een ander hoeveel last je hebt van de medicatie. Probeer je daarom niet te snel gekwetst te voelen maar leg de ander rustig en geduldig uit wat je wel en niet meer kunt. Geef deze uitleg zo kort mogelijk, zodat je jezelf niet verliest in allerlei associaties en zijpaden.
Het kan zijn dat je merkt dat de ander zich erg betuttelend opstelt of op een overdreven medelevende manier praat. Leg geduldig uit dat je op prijs stelt dat hij/zij zijn best voor je doet om je te helpen maar dat je moeite hebt met teveel hulp of dat je jezelf op deze manier als onmondig/onvolwaardig behandeld voelt.
Verwijs vrienden/familie naar je behandelaar wanneer je merkt dat het voor jou moeilijk is uitleg te geven en je eigen grenzen te bewaken.

Volg Libermantraining:

Ondanks alle goed bedoelingen en voornemens zijn bovenstaande raadgevingen niet eenvoudig en zo maar op te volgen. Gewoonten en gedrag, verander je niet zomaar en in je eentje. Tegenwoordig worden door de reguliere hulpverlening, overal in Nederland trainingen georganiseerd om je te leren omgaan met psychotische symptomen. Deze trainingen zijn aangepast en speciaal bedoeld voor mensen die een psychose hebben ondergaan. Neem aan zo'n cursus deel.
Vraag aan anderen met hetzelfde probleem, hoe zij hiermee omgaan

Ontspanning:

Je hoeft helemaal niets: Hangen voor de buis luieren, bioscoop, kroeg(waarom niet; wel voorzichtig met drank. Maar denk ook eens aan een wandeling in de natuur, tekenen, een gedicht schrijven,emailen.

Ontplooiing:

Een internetcursus, een goed gesprek, deelnemen aan inspraak, een uur per ochtend wijden aan creatieve ideeën.

Werk/dagbesteding

Hoe voorkom je stress?

Belangrijke hulpmiddelen bij het voorkomen stress zijn: Het oog hebben voor waarschuwingssignalen die wijzen op teveel stress en het vermijden of veranderen van situaties die teveel stress oproepen

Het veranderen van situaties die teveel stress oproepen:

Wanneer je situaties die teveel stress oproepen kunt veranderen of naar je hand leert zetten is het mogelijk stress niet tot een onacceptabel hoog niveau te laten oplopen. De volgende tips kunnen hierbij behulpzaam zijn.

Wees geïnformeerd en informeer

Patiënten die een psychose hebben doorgemaakt doen er goed aan kennis te verzamelen over hun ziekte en omgekeerd te leren hoe zij aan hun omgeving hun ziekte kunnen uitleggen.
Kennis of de beschikking hebben over informatie, is macht. Macht betekent controle hetgeen weer veiligheid betekent. Degene die zich veilig weet is niet gestrest.
Kennis wordt pas ten volle benut wanneer men kennis deelt. Artsen, psychologen en verpleegkundigen dienen aan patiënten uitleg te geven over de diagnose, hun twijfels over de diagnose, het verloop van hun ziekte en over de behandeling met name de werking en de bijwerkingen van de antipsychotische medicijnen. De patiënt zelf verstopt zijn ziekte niet maar leert zijn omgeving informeren over zijn kwaal.

Overwin vooroordelen:

Patiënten hebben vaak moeite over hun problemen te spreken uit angst de omgeving tot last te zijn of vanuit de veronderstelling dat de omgeving hun toch niet kan begrijpen of nog erger hun klachten als gezeur af te doen.
Hoe gaat het met u? Is een veelgehoorde standaard vraag die vaak met een kort "goed" wordt beantwoord. Jammer want er verandert zo veel , wat de moeite van het bespreken waard is. Je gezondheid kan aan verandering onderhevig zijn, kennis verandert, mensen veranderen en de wereld om hen heen. Het stellen van vragen, lezen, consultatie hoort daarom een permanent proces te zijn. Praten over je ziekte met je omgeving moet je daarom niet als klagen of zeuren etiketteren maar als het informeren van jezelf en je omgeving.

Houdt rekening met je draagkracht.

Het is duidelijk dat je niet meer de honderd meter in tien seconden kunt lopen en aan een carrière als workaholic hoef je niet meer te denken. Meer nog... waarschijnlijk moet je jezelf aanleren een agenda te gaan gebruiken; niet alleen om afspraken niet te vergeten maar ook om invallen te noteren gedurende de dag en om overzicht over je dag en je plannen te houden. Structuur en overzicht zijn zeer belangrijk voor je concentratie, aandacht en vermogen tot activiteit te komen.

Laat anderen ook rekening houden met je draagkracht.

Als een feestje te druk voor je is maar je eigenlijk wel erbij wil blijven horen, laat dat dan aan je familie weten. Zeg hen dat je de ene keer wel kan en de andere keer niet.

Websites

Ann Olson, Theory and Psychopathology, PSYCHOSIS Memory and Psychosis The effects of auditory hallucinations on the processes involved in memory,psychology Today Posted Oct 16, 2014
De balans tussen draagkracht en -draaglast
Het diathesis stress model
Draaglast en draagkracht
Draagkracht en draaglast
Stress management
Coping with stress competence carrying capacity
demand and carrying capacitie psychologic stress
psychological safety-stress management

Evenwicht Evenwicht gaat over schizofrenie en filosofie

Nav weergave zoeken

Navigatie

Zoeken