psycho educatie

Overwegingen bij sombere toekomst verwachtingen

Een schild tegen sombere toekomst verwachtingen

Willen wij begrijpen hoe het komt dat mensen die lijden aan een psychiatrisch probleem, zoveel last hebben van terugtrekgedrag , dan is de samenleving waarin wij opgroeien, opgevoed worden en leven, een goede illustratie.

Kijkend naar deze samenleving bekruipt mij ook af en toe de neiging mijn hoofd onder een kussen te stoppen. Veel dingen zijn te groot en ingewikkeld om te bevatten. Wij en onze kinderen worden in de media, en het internet suf gegooid met sombere toekomstverwachtingen: Er zijn teveel mensen op aarde. De aarde warmt op. De aardse levensbronnen zoals grondstoffen, brandstoffen, drinkwater, vruchtbare aarde raken zienderogen op. Vluchtelingenstromen worden groter en groter. Michael Moore wil ons met zijn YouTube docu "Planet of the Humans" doen geloven dat groene energie net zo vervuilend is als energie van fossiele brandstoffen. Jean Marc Gancille stelt met zijn boek "Ne plus se mentir" Er is een groeiende ongelijkheid van de verdeling van de welvaart. Als klap op de vuurpijl bedreigt de COVID-19 epidemie onze gezondheid , sociale cohesie en dreigt er een wereldwijde economische recessie.

Dit gezegd hebbende besef ik dat het niet helpt mij te verstoppen voor de problemen van de samenleving. Het terugtrekgedrag van mensen levenslang lijden aan een psychiatrische ziekte zal hen evenmin helpen. De reactie begrijp ik wel. Echter wil ik mij niet laven aan onheils profetieën of mij neerleggen bij een ziekte ook al is die nog zo verwoestend. Wanneer je lijdt aan een psychiatrische ziekte heb je net als een kind behoefte aan een verhaal over een hoopvolle toekomstverwachting. Wellicht nu in 2020 meer dan ooit.

Hulde aan de hoop

Bij toekomstverwachting gaat het om iets omvattenders dan ziekte en rampen. Mensen die lijden aan een psychiatrische ziekte en en niet zieke mensen willen hun ervaringen delen, doorgeven aan hun kinderen en elkaar inspireren. Wat is een vervuld leven? Hoe bouw je aan een veilige toekomstbestendige samenleving waar iedereen zijn ei kan blijven leggen? Om in termen van Ernst Bloch (1954) te blijven: Hoop is de motor die ons een samenleving doet scheppen, vrij van vernedering, vervreemding, horigheid en geborgenheid.

Bij het schrijven van dit artikel, heb ik de inaugurale rede, "Hulde aan de hoop" die de historisch pedagoge Lea Dasberg in 1980 voor de universiteit van Amsterdam hield, herlezen en de toelichting die zij in meerdere interviews gaf. Dasberg geeft een leidraad hoe je je moet verweren tegen sombere toekomstverwachtingen. Dasberg schreef deze oratie kort voordat dat ik begon met werken in een psychiatrisch ziekenhuis. De patiënten voor wie ik ging werken, leden al vele jaren aan ernstige psychotische stoornissen, bipolaire stoornissen, autisme-spectrumstoornissen en ptss. Velen waren dubbel gehandicapt door bijvoorbeeld epileptische stoornissen, doofheid en verstandelijke beperkingen. Wat kon ik als psycholoog hen bieden? Wanneer je een vergelijking maakt met de huidige wereldproblemen, bevond ik mij toen min of meer in dezelfde positie als iedereen die onversaagd werkt aan klimaat, economie, duurzaamheid, een vaccin en een hoopvolle toekomst.

Dasberg wijst er op dat er altijd al onheilsprofeten zijn geweest. Onheilsprofetieën zijn funest voor de "later als ik groot ben gedachte" die kinderen en ook wij grote kinderen, graag koesteren. Zeker wanneer kinderen in de media en op school in gigantische proporties, bestookt worden met: "alles gaat mis".

Maak hoop binnen handbereik

Dasberg zegt "We moeten sociale-, economische- , klimaat- en politieke problemen niet gaan verdoezelen voor kinderen, maar we moeten ze bij presentatie aan hen wel pedagogisch vertalen. Dat wil onder andere zeggen dat we rekening moeten houden met de behoefte van kinderen aan concreetheid en rechtlijnigheid. De presentatie van leed en onrecht moet gepaard gaan met de presentatie van hoop en mogelijkheden tot verbetering." Bovendien moeten die mogelijkheden binnen kinderbereik liggen en niet voorbehouden zijn aan politici en geleerden.

In interviews licht Dasberg haar visie nader toe. "Het gebeurt toch" wordt er steeds gezegd. Als het toch gebeurt, is de wil niet groot genoeg geweest om dingen te voorkomen die voorkomen moeten worden. Wat wij nodig hebben is een wils opvoeding. Wij moeten kinderen leren te willen." “Mijn moeder heeft de gehele oorlog, geweigerd een rugzak voor haar gezin klaar te zetten voor het geval zij gedeporteerd zouden worden. Iedereen verklaarde haar voor gek.” Mijn moeder zei dan: “Ik ga toch niet mee, nóóit.” Op een kwade dag was er een razzia. Mijn moeder was thuis met twee kinderen waarvan er een ziek was. “Mitkommen” zei de commandant. Mijn moeder zei. “Ik ga niet mee. Dat kind is ziek”. “Dan wikkel je het in een deken”. “Nee” zei mijn moeder. “Ik wikkel het niet in een deken. Dat kind blijft thuis en dat andere kind ook.” “Ik tel tot drie, als je niet komt schieten we jullie overhoop” Toen zei mijn moeder: “Ik kan wel merken dat jij geen kinderen hebt”. Die man trok wit weg en zei: “Ik heb drie kinderen.” En commandeerde hierna: “Abmarchiert; las das verdammte Judenweib zu Hause bleiben”.Achteraf zei mijn moeder dat wanneer die rugzakken klaar hadden gestaan ze was meegegaan. Lea Dasberg (Nieuwsblad van het Noorden, 24-6-1980)

Leah Dasberg baseert haar visie op de Oostenrijkse Neuroloog Victor Frankl die in de tweede wereldoorlog de concentratiekampen wist te overleven. Frankl zegt dat mensen zich moeten afvragen wat de betekenis van hun leven is. Zeker wanneer je geconfronteerd wordt met dood en rampen, is het kennen van de betekenis van je leven en het blijven nastreven, een bron, die je in leven houdt. Frankl vertelt dat toen hij in het concentratiekamp arriveerde, hij een manuscript, zijn levenswerk, in zijn kleding had genaaid. Deze kleding moest hij echter inruilen tegen de lompen van een in de gaskamer vermoorde medemens. Na een tijdje besloot hij als overlevingsstrategie, in gedachten zijn manuscript te gaan herschrijven met behulp van allerlei potloodaantekeningen die hij maakte op snippers papier die hij kon bemachtigen. Frankl is ervan overtuigd dat het op deze manier betekenis kunnen geven aan zijn ellendige kampleven hem behoedt heeft voor de dood.

Het is nodig mensen perspectief te bieden. bespreek met mensen die lijden aan psychiatrische ziektes de dingen die zij in het dagelijks leven belangrijk vinden en hoe deze dingen te realiseren. Laat zien dat niet opgeven en doorgaan met kijken, het zoeken en zien van mogelijkheden tot verbetering van het grootste belang is..

De anatomie van de hoop

Wanneer je denkt over levensdoelen voor mensen met een psychiatrische problematiek klinkt dit pretentieus, misschien te groot. Echter wanneer je levensdoelen terugbrengt tot de dagelijkse doelen die voor iedereen belangrijk zijn, ben je al een heel eind op weg.Naar aanleiding van Dasbergs oratie, gaf ik in 1982 in het psychiatrisch ziekenhuis waar ik werkzaam was, een lezing over hoop in de psychiatrie en verwees daarbij naar een artikel van Robert Beavers en Florence Kaslow (1981). Zij beschrijven in hun artikel over de anatomie van de hoop een aantal factoren die belangrijk zijn bij de behandeling van mensen met psychiatrische stoornissen. Deze factoren kunnen de wanhoop en lethargie omdraaien naar de hoop dat de keuze voor een meer bevredigend leven in relatie met anderen in hun nabijheid mogelijk is.

Zij proberen degene die lijdt aan een psychiatrische ziekte, niet alleen te beschouwen in zijn hoedanigheid van slachtoffer van een ziekte maar als een individu met een wil, levensdoel, keuze en vaardigheden om te veranderen. De therapeut dient niet top down te handelen vanuit zijn autoriteit als deskundig behandelaar maar op deze punten, de samenwerking te zoeken met zijn patiënt. Belangrijk voor mensen die lijden aan een psychiatrische ziekte is dat deze;

1. In staat wordt gesteld gezien, gehoord en erkend te worden, in hetgeen dat voor hun werkelijk betekenis heeft in een niet-veroordelende inlevende kring van relaties. Binnen dit kader kunnen prikkelbare en lijdende mensen zo elkaars ervaringen beleven en authentieke bezorgdheid, interesse en zorgzaamheid beleven (Kaslow, 1977). Van een vrouw, die leed aan een ernstige paranoïde psychotische stoornis en die bijna alle contact afwees, wist ik dat zij het contact met haar zoontje toen hij vijf was, kwijtraakte. Deze zoon was op dat moment al 25 en woonde in het buitenland. Ik vroeg haar of zij hem weer wilde ontmoeten. Haar gezicht dat eerst gesloten en afwijzend stond klaarde op. Zij vertelde mij allerlei details die mij in staat stelden contact met hem te leggen. Natuurlijk wilde zij contact. Het lukte vrij snel haar zoon op te sporen. Haar wens bleek wederzijds. Uiteindelijk ontstond er tussen beiden een hecht en regelmatig contact. Patiënte die vele jaren nauwelijks een woord met iemand wisselde opende zich tijdens deze contacten met haar zoon.

2. Succeservaringen hebben, zoals gedefinieerd door de betrokken individuen. De keuze van de patiënt is van cruciaal belang. Mensen kunnen alleen worden bevredigd door doelen, successen en activiteiten die zij zelf hebben gekozen - en bereikt; anders is elk succes betekenisloos. Patiënten met een psychiatrische ziekte, die opgenomen zijn in een psychiatrische kliniek missen vooral het niet meer kunnen deelnemen aan de samenleving. Dierbaren, woning en werk bevinden zich op een afstand. Daarnaast is er de nagenoeg verplichte dagelijkse psychiatrische medicatie met al zijn bijwerkingen. Het is dan ook geen wonder dat toen ik in de psychiatrie begon te werken veel patiënten succes definieerden als het psychiatrisch ziekenhuis verlaten en stoppen met de psychiatrische medicatie. Als hulpverlener dien je dan ook met patiënten deze betekenisvolle wensen proberen te realiseren. Met enkele patiënten bleek het mogelijk te stoppen met de psychiatrische medicatie en zelfstandig te gaan wonen, en werken, zonder dat zij terugvielen in een psychose. Tegenslag op hun weg naar dit gekozen succes kan voor patiënten een verhelderend moment zijn hun ziekte adequater te accepteren. Een valkuil kan de deskundigheid van de hulpverlener zijn, de “wij weten wat goed voor u is doctrine". Je meent als hulpverlener te weten dat het niet gebruiken van psychiatrische medicatie, zelfstandig wonen en eigen financiën beheren, niet haalbaar is. Kijk vooral uit voor ongevraagd advies geven. Doe het niet. Of vraag er op zijn minst toestemming voor aan degene die bij je onder behandeling is. Wees meer een reisgezel dan een gids op weg naar het vervullen van de doelen van degene die je behandelt. Stel vragen hoe hij zijn doel wil bereiken en welke hulp van jou verwacht wordt.

3. Het vermogen ontwikkelen om zichzelf te observeren in relatie tot anderen en het evalueren van interacties en de resultaten. Niets is destructiever dan herhaaldelijk te falen in relaties en geen idee te hebben waarom, of hoe verbetering kan optreden. Biedt een education permanente. Hoe maak je als patiënt je plannen, doelen en zorgen kenbaar aan belangrijke anderen. Zorg dat patiënten deel kunnen nemen aan Libermantraining.

4. Communicatievaardigheden ontwikkelen die vertrouwen en optimisme bieden, niet om te controleren, maar om te delen in het creëren en onderhouden van wederzijdse en wederkerige relaties. Benadruk waar de sterke punten van patiënten liggen. Daar zijn allerlei termen en methodes voor ontwikkeld zoals empowerment, motiverende gespreksvoering en rehabilitatie. De ene hulpverlener is daarin beter en moediger dan de andere. Wanneer patiënten behalve hun psychotische stoornissen ook lijden aan verslaving train je als hulpverlener dan in de CRAFT methode. Staar je echter niet alleen blind op het ontwikkelen van communicatieve vaardigheden. Veel patiënten beschikken wel degelijk over deze vaardigheden. Echter over vaardigheden beschikken en ze ook toepassen is een ander verhaal. Patiënten met psychiatrische problemen zijn snel prikkelbaar, overbelast, hebben minder energie, hebben last van bijverschijnselen door de medicatie, slapen in de nacht slecht of niet, zijn sneller afgeleid, achterdochtiger. Enfin iedereen die met patiënten werkt die lijden aan ernstige psychiatrische ziektes weet waar ik het over heb. Als hulpverlener moet je rekening houden met de mogelijkheden en onmogelijkheden van patiënten. Zie "outreaching" als hen bij de hand nemen, waar zij hulp nodig hebben. Wees hier echter bescheiden in en probeer dit altijd in overleg. Wanneer patiënten moeite hebben met dag en nacht ritme, hun medicatie adequaat in te nemen, moeite hebben uit bed of huis te komen, met hun financiën, hun huishouden en zelfzorg biedt dan een helpende hand. in een niet-veroordelende kring van relaties. Het dagelijkse leven speelt zich 24/7 af. Zorg dan ook wanneer patiënten zelfstandig wonen voor een 24/7 structuur die een beroep op hun doet en waarop zij een beroep kunnen doen en die ook actief een helpende hand biedt.

Al deze methoden om patiënten een beter leven te geven, hebben als gemeenschappelijke deler dat zij ernstige ingewikkelde problemen waar psychiatrisch patiënten mee te maken hebben vertalen in een gezamenlijk met patiënten zoeken hoe dergelijke problemen tot stand zijn gekomen en waar een begin gemaakt kan worden in het hoe deze problemen aan te pakken. De wensen van patiënten zijn hierin leidend.

5. Het diepgewortelde wantrouwen naar anderen verminderen dat altijd aanwezig is bij mensen met problemen. 35 jaar werken met patiënten met psychiatrische problemen heeft mij geleerd dat de kern van hun wantrouwen rust op de belangrijke andere niet te willen lastigvallen met hun problemen. Dit in combinatie met het niet kunnen verduidelijken van hun problemen. Tegelijkertijd is het voor de belangrijke andere moeilijk te zien en te aanvaarden waar het probleem van hun dierbaren precies ligt. Bijvoorbeeld niet beseffen wat de impact is van een slechte nachtrust en niet beseffen hoe immens de impact van dagelijkse stress op patiënten met een psychiatrisch probleem is. Goed bedoelde adviezen zoals "wees eens positief" ,"tel je zegeningen" of "dat denk je maar" hakken er extra hard in.

Een belangrijk probleem waar mensen met een psychiatrische ziekte mee te maken hebben is uitstoting. Met name nadat de psychiatrische ziekenhuizen in de vroege jaren negentig minder drang en dwang gingen toepassen, werd steeds vaker besloten mensen op straat te zetten vanwege hun "moeilijke gedrag". Naarmate mensen met een psychiatrisch probleem in een door hun als stressvol ervaren situatie verkeren, neemt de moeilijkheidsgraad van hun gedrag toe. Afhankelijk van het vermogen van hun omgeving tot holding worden zij getolereerd of uitgestoten. Inmiddels is het een normaal verschijnsel dat veel mensen met een psychiatrisch probleem op straat of in gevangenissen verkeren. Het is daarom in het grootste belang van mensen met een psychiatrisch probleem, dat psychiatrische klinieken hun vermogen tot holding sterk verbeteren voordat besloten wordt de separeercel af te schaffen. Op het continuüm hierboven is te zien dat wanneer stress toeneemt ook moeilijk gedrag zoals schreeuwen, dreigen en imponeren toeneemt. Wanneer het vermogen van een instelling tot holding echter groot is wordt dit moeilijk gedrag opgevangen gedeeëscaleerd maar vooral voorkomen doordat men stress niet onnodig hoog laat oplopen omdat bekend is wat stress bij patiënten veroorzaakt.

6. Het vermogen om de zonnestraal op te vangen, van de positieve gevoelens en prestaties, de waardering en bewondering van elkaar, en om deze groot te maken. In het begin van mijn werk met patiënten met ernstige stoornissen, was ik betrokken bij de begeleiding van een jonge vrouw die zichzelf voortdurend ernstig beschadigde door met haar hoofd tegen de muur te bonken, zichzelf te snijden en haar vingers te breken. De afdeling waar zij verbleef was zo ten einde raad dat men besloten had haar met handen en voeten aan bed vast te binden. Een van de verpleegkundigen die haar verzorgde kwam op het idee om elke dag de kamer waar deze patiënte verbleef op te vrolijken door bloemen mee te nemen en muziek van Saint Saens in de kamer te laten weerklinken. Dat was een begin van het verzachten van de onrust waar deze patiënte aan ten prooi was, Na die eerste stap volgde een hele reeks stapjes totdat deze patiënte uiteindelijk stopte met zichzelf te beschadigen en er geen fixatie meer nodig was.

7. Om nu van toen te onderscheiden, om het heden te ervaren, om het verleden vanuit een meer volwassen perspectief te bekijken in plaats van te blijven optreden als een klein, onbeduidend en machteloos kind. Smokkelen met medicatie is niet ongewoon bij mensen die lijden aan een psychiatrische ziekte. Even gewoon is het om meer medicatie te vragen. De redenen zowel voor smokkelen als om meer medicatie te gebruiken, zijn vaak machteloosheid om in gesprek te gaan met de voorschrijvers van de medicatie. Het woord voorschrijven duidt trouwens al op een machtsongelijkheid. Wat in een dergelijke situatie het belangrijkst is, is dat de mogelijkheid wordt geschapen tot doorlopend overleg tussen degene die baat zou kunnen hebben bij medicatie en degene die deskundig is op het gebied van medicatie. Dat overleg is een leerproces En zoektocht voor zowel patiënt als hulpverlener en dient nooit te vervallen in routine. Dit is te illustreren met een driedimensionaal continuüm. Overleg klinkt mooi maar is alleen te begrijpen wanneer je beseft dat er moeilijke, taaie soepele en makkelijke momenten voor overleg zijn.

8. Om een persoonlijke gemeenschap te ontwikkelen en te helpen gebruiken, een netwerk van zorgzame mensen. Dat mensen met psychiatrische problemen behoefte hebben deel uit te maken van een gemeenschap bewijst het voorbeeld van de moeder die vele jaren alle contact afhield maar zich volledig opende voor het contact met haar zoon die zij twintig jaar gemist had. Des te onbegrijpelijker is het wanneer hulpverleners, patiënten op straat zetten. De begrippen moeilijk lastig, ontwrichtend, agressief worden dan steeds als verklaring voor buitensluiten gebruikt. Een gemeenschap van zorgzame mensen zal echter steeds zoeken naar zorg die de ander nodig heeft.

9. Het ontwikkelen of herontdekken van overtuigingen en waarden buiten het eigen wezen en het gezin, een verwantschap met het grotere universum en een gevoel van harmonie met (althans een deel daarvan). Een van de laatste ervaringen van Victor Frankl in een concentratiekamp was de volgende."Toen het gevechtsfront naderbij kwam, kreeg ik de kans te vluchten. Snel bracht ik een laatste bezoek aan mijn patiënten, die ineen gerold op rottende planken aan weerszijden van de barak lagen. Ik stond voor mijn enige landgenoot, die stervende was, ondanks al mijn pogingen hem het leven te redden. Op vermoeide toon vroeg hij mij: ‘Jij gaat er dus ook vandoor?’ Ik antwoordde ontkennend, maar het viel mij zwaar zijn treurige blik te ontwijken. Nadat ik mijn ronde had gedaan, keerde ik bij hem terug. Weer zag ik die wanhopige blik in zijn ogen en op de een of andere wijze las ik een beschuldiging in die blik. Het onaangename gevoel, dat mij had bevangen vanaf het ogenblik dat ik mijn vriend beloofde samen met hem te vluchten, werd heviger en eensklaps besloot ik voor 1 enkele maal mijn lot in eigen handen te nemen. Ik rende naar buiten en vertelde mijn vriend dat ik niet met hem mee kon gaan. Zodra ik hem zeer beslist had medegedeeld dat ik vast besloten was, bij mijn patiënten te blijven verdween het beklemmende gevoel. Ik wist niet wat mij in de komende dagen te wachten zou staan, maar ik voelde een grote innerlijke vrede, die ik nooit tevoren had ervaren. Ik keerde terug naar de ziekenbarak, nam plaats op de plank aan de voeten van mijn landgenoot en trachtte hem te troosten."

Pas ook de omgeving aan

Met deze anatomie van de hoop, hoe mooi ook ben je er nog niet. Hoe moet je dit in de dagelijkse praktijk met patiënten of zo u wil cliënten omzetten? Destijds had ik het makkelijk omdat er op de plaats waar ik werkte al veel tastbare structuur 24/7 voor patiënten aanwezig was. Patiënten leefden in kleine woongroepen in huizen waar zij onder begeleiding en met hulp, dagelijks kookten, huishoudelijke werkzaamheden verrichten, boodschappen deden. Er waren gevarieerde werkzaamheden waar iedereen naar niveau en interesse aan kon deelnemen. Alle soorten vrije tijds activiteiten in de avonden en weekenden waren aanwezig: het bezoeken van voetbalwedstrijden, concerten tot en met vakanties naar binnen en buitenland. Niemand kon buiten de boot vallen omdat er voldoende holding was om ook het moeilijkste gedrag op te vangen. Tegenwoordig is deze prachtige structuur bijna volledig ontmanteld, zonder dat er een adequate structuur in de samenleving is neergezet. Reorganisaties zijn nu eenmaal slecht in het zien en het conserveren van het goede wat door vele jaren ervaring organisch is opgebouwd en nog veel slechter in het vooruitzien en tot stand brengen wat er nodig is.

Hoe zit het echt met de omgeving?
De tegenwoordige praktijk van patiënten met psychiatrische problemen is dat er nog heel wat aan de omgeving moet verbeteren. Denk aan de lange wachtlijsten in de GGZ. Voor mensen die ambulant behandeld worden, patiënten die op straat leven of gedetineerd zijn geraakt is er geen 24/7 structuur, ook al is die zeer hard nodig. Hulp is vaak alleen op werkdagen van 9 tot 17:00 uur bereikbaar. De patiënten die in een beschermende woonvorm wonen hebben nog de meeste ondersteuning. Echter biedt deze onvoldoende holding, getuige de patiënten die vanuit de beschermende woonvorm op straat worden gezet omdat men vindt dat zij teveel belasting vormen.

Er zijn in de loop van de tijd, veel initiatieven genomen om mensen met psychiatrische problemen een plaats in de maatschappij te geven. Er zijn allerlei vormen van dagopvang met allerlei activiteiten, "consumer run" eetcafé's, zorgboerderijen en intensieve psychiatrische thuiszorg Het manco van dergelijke initiatieven is dat zij niet 24/7 beschikbaar zijn en dat het financiële fundament zwak is. Initiatieven komen en gaan zonder dat er sprake is van continuïteit en een besef van de noodzaak een 24/7 structuur.

Getuige de vele ernstige incidenten met de in de media genoemde "verwarde mensen", is de noodzaak tot het creëren van een 24/7 hulp en opvang structuur voor mensen met een psychiatrische ziekte, hard nodig. Wij weten hoe het moet. Leer en kijk naar alle initiatieven die er in het nabije verleden al genomen zijn. Het wiel hoeft niet opnieuw uitgevonden te worden. Laten politiek zorgverzekeraars. bestuur en mensen uit het veld dan eindelijk de hand aan de ploeg slaan en deze taak volbrengen.

Een hart onder de riem

Mooi en aardig, hoor ik u zeggen. Dat zorgen voor mensen met psychiatrische problemen. En onze aarde dan die gaat naar de ratsmodee. En wij met zijn allen dan? Wat moet er dan van ons worden? Voor zover het de grote samenlevingsproblemen van tegenwoordig zijn, blijf nuchter. Waarschijnlijk is het te laat om nog klimaatwetenschapper te worden of net zoals Bryan Slat de oceanen van plastic te gaan bevrijden. Er zijn al veel wetenschappers bezig naar oplossingen te zoeken voor onze planeet. Bezoek maar eens de jaarlijkse Dutch Design week in Eindhoven. Een zeer inspirerende econome Kate Raworth, beroemd geworden met haar Donut Economie kan ik van harte aanbevelen. Zij laat zien hoe de huidige "greed is good" economie geworden is zoals zij nu functioneert en hoe het mogelijk is deze economie te hervormen in een economie die goed is voor alle aardbewoners en de aarde zelf.

Wat kun je zelf doen? Verander enkele gewoontes. Eet minder vlees. Stop met die vliegvakanties. Doe de auto weg. Maak gebruik van een deelauto wanneer je er een nodig hebt. Fiets of e-bike. Draag je kleding totdat ze versleten is. Zet de verwarming lager en doe een trui aan. Dat soort dingen. Je hoort die adviezen zo vaak. Ga ze nu eindelijk eens uitvoeren.

Literatuur

Astrid Helstone vertaalde voor VN: 1-5-2020 enkele hoofdstukken uit het e book van Jean-Marc Gancille, Ne plus se mentir(2019)

Ernst Bloch, Das Prinzip Hoffnung,(1954) Suhrkamp, 1985.

James Hansen, Kerry Emanuel, Ken Caldeira and Tom Wigley, Nuclear, Power paves the only viable Path forward on Climate Change, theGuardian, (3 Dec 2015).

Lea Dasberg, Pedagogie in de schaduw van het jaar 2000 : of hulde aan de hoop, rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van gewoon hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, 2 juni 1980, ISBN 90-6009-457-3

Lea Dasberg, Wereld kan net zo goed worden als we zelf willen, Nieuwsblad van het Noorden, 24-6-1980.

Robert Beavers en Florence Kaslow, The anatomy of hope, journal of Marital and Family Therapy 7, No. 2 (april 1981): 191.

Victor Frankl, Man's search for meaning, Random House UK. 2008.

Video

Planet of the Humans: Michael More, en Jef Gibbs 2020

Onderzoek CRAFT

Sisson and Azrin (1986) selecteerden 12 volwassen vrouwen met aan alcohol verslaafde echtgenoot, broer of vader en wezen hen willekeurig toe aan een CRAFT programma of een traditionele Al-Anon benadering. De CRAFT was succesvoller dan de Al-Anon benadering, wat betreft het in behandeling krijgen van de personen met middelengebruik en in het verminderen van hun alcoholconsumptie.
Miller et al. (1999) vergeleken de CRAFT, de Johnson Interventie, en Al-Anon Twelve-Step Facilitation (TSF) Teatment. 130 Naastbetrokkenen van probleem drinkers werden willekeurig toegewezen en ontvingen allen 12 uur contact in een van de drie condities. CRAFT and TSF resulteerden in een langere periode van soberheid dan de Johnson Interventie. Overeenkomstig eerdere studies, neigden deelnemers aan de Johnson sneller tot het stoppen met de Johnson Interventie. Dit om de confrontatie met hun familie te ontlopen. Ook hier zorgde de CRAFT interventie in 64% van de gevallen, dat er substantieel meer drinkers in behandeling kwamen vs 23% Johnson and 13% TSF).
Kirby et al. (1999) verdeelde willekeurig naastbetrokkenen van druggebruikers over de CRAFT benadering of een Al Anon 12 stappen zelf-hulpgroep (TSF). Naastbetrokkenen toegewezen aan de CRAFT benadering woonden meer sessies bij dan die van TSG en ronden vaker de hele cursus af, gedurende welke meer druggebruikers besloten in behandeling te gaan.(64% vs 17%). tijdens de studie was er verminderd sprake van druggebruik. Meyers et al. (2002) herhaalden uitgebreider deze studie. Hun bevindingen met druggebruikers lieten overeenkomstige positieve effecten zien bij drug gebruikende gezinsleden.

Website:
American Psychological Association: Community Reinforcement and Family Training (CRAFT)

Een verslaafde is ambivalent

Verandering kan worden beschouwd als een kosten batenanalyse:
Luisterend naar de volgende innerlijke conversatie, kunnen er redenen om te veranderen en niet te veranderen zijn:
    IK. "Ik wil een betere gezondheid maar ik voel me in sociale interacties niet op mijn gemak en daarom ga ik niet graag naar de sportschool."
    IK. "Daarentegen heb ik door de sportschool meer energie die ik weer thuis goed kan gebruiken. De arts zal blij zijn dat ik gezonder leef. Ik zal een beter gevoel over mezelf hebben en tegelijkertijd ervaren hoezeer ik uit vorm ben geraakt. Ik vind de sportschool eigenlijk te duur. "

Dit is ambivalentie. U wil tegelijkertijd twee richtingen inslaan. Als u goed luistert, kunt u ambivalentie van uw dierbare horen in de manier waarop hij praat over zijn ervaringen en beslissingen. Probeer zijn redenen voor niet veranderen en tegelijkertijd redenen tot het veranderen, te begrijpen.

Lekker slapen?

Lekker slapen? Tijdens de 33 jaar dat ik als gezondheidszorg psycholoog werkzaam was in een psychiatrisch ziekenhuis, sprak ik tientallen patiënten die klaagden over een slechte nachtrust. Vrijwel iedereen gebruikte een door de psychiater voorgeschreven medicijn om in slaap te komen, om door te slapen etc.
Wat de oorzaak is dat de een makkelijk in slaap valt en doorslaapt en fris als een hoentje wakker wordt en de ander de slaap maar niet wil vatten en zich de volgende ochtend een wrak voelt is onduidelijk. Er zijn vele oorzaken aangewezen en vele adviezen gegeven. Echter zelden succesvol.

Uit alle verhalen die ik van patiënten gehoord heb wordt het als een hel ervaren niet te kunnen slapen. Een urgentie voor lekker slapen is er daarom zeker.

Zelf heb ik mij ook gewaagd aan het verstrekken van adviezen voor een goede nachtrust na mij verdiept te hebben in de adviezen die anderen reeds beschreven hebben. Erg succesvol was ik daarbij niet. Ook op deze website vindt u na enig zoekwerk allerlei adviezen om beter te slapen.
Dit zoekwerk wil ik de lezer besparen en daarom volgt hier een artikel over wat wij weten over slapen met ook weer adviezen voor een goede nachtrust. Ik baseer mij hierbij op een 2 uur durend gesprek tussen Joe Rogan evarings deskundige en – Slaap expert en neuroswetenschapper Dr. Matthew Walker. Ik hoop dat een zeer slaapverwekkend artikel is,;-)

Weetjes over slapen:
- De ene helft van je hersenen zal niet zo diep slapen als de andere, wanneer je in een vreemde omgeving slaapt, zoals in een hotelkamer
- "Slaap is de beste legale prestatiebevorderende drug die de meeste mensen waarschijnlijk verwaarlozen"
- Eén uur gebruik van de iPhone voor het slapen gaan zal het begin van de melatonineproductie met ongeveer 3 uur vertragen (je piekmelatoninegehalte zal ook ongeveer 50% minder zijn)
- Je hersenen moeten hun temperatuur 2-3 ° F verlagen om te kunnen slapen (dus houd je kamer zo koud als je kunt)
- Mannen die 5-6 uur per nacht slapen hebben een testosteronniveau van 6-10 jaar oud
- Mensenwezens zijn de enige soorten die zichzelf van slaap beroven zonder duidelijke winst. Moeder natuur is nooit de uitdaging aangegaan om met een vangnet te komen vanwege een gebrek aan slaap.

Intro
- Bekijk de website van Dr. Walker - sleepdiplomat.com
- Lees zijn boek - Why We Sleep: Unlocking the Power of Sleep and Dreams

Slapen in buitenlandse omgevingen
- De ene helft van je hersenen zal niet zo diep slapen als de andere, wanneer je in een vreemde omgeving slaapt, zoals in een hotelkamer
- Er zijn twee soorten slaap
- Rem slaap
- Niet-REM-slaap (waarvan er 4 zijn, fasen 1-4)
- In de fasen 3 en 4 vindt daar veel lichaamsverzorging plaats
- Dit zijn de stadia van de slaap waarvan de helft van je brein het niet zal opnemen als je in een vreemde omgeving slaapt

Slaap en medicijnen
- Joe heeft gemerkt dat hij na een korte stop met het roken van cannabis heel levendige dromen had
- Cannabis is erg goed in het blokkeren van REM (droomslaap) - alcohol blokkeert REM-slaap ook.
- Het brein is heel slim en bouwt een kloktelling op van hoeveel slaap je zou moeten hebben gehad, maar nog niet hebt gekregen
- De hersenen ontwikkelen zo'n hang naar slaap, dat je een REM-slaap-rebound-effect krijgt als je voor een bepaalde tijd stopt met roken
- Dit is waar je echt intense dromen hebt
- Marihuana zet mensen zeker in slaap, maar het is de vraag of het naturalistische slaap is
- Wanneer een alcoholist stopt met het drinken van alcohol, zullen ze vaak delirium tremensontwikkelen
- De alcohol blokkeert de REM-slaap zo lang, en de druk voor diepe slaap heeft zoveel opgebouwd, het is overgewaaid naar wakker zijn. Je droomt in wezen terwijl je wakker bent.

Dromen
- Wanneer we dromen, worden we in wezen psychotisch - we zien dingen die er niet zijn (hallucinatie), we geloven dingen die onmogelijk waar kunnen zijn (waanideeën), we hebben enorm fluctuerende emoties en we raken in de war over tijd / plaats
- In de REM-slaap worden sommige delen van de hersenen 30% actiever in vergelijking met wanneer ze wakker zijn
- Delen van de hersenen die de emotie reguleren nemen toe, hetzelfde met visuele en motorische delen van de hersenen
- De prefrontale cortex (geassocieerd met rationeel denken) wordt echter afgesloten
- Dus echt, in dromen is er geen "controller" of "driver"
- Waarom vergeten we dromen?
- Eén theorie van dromen, is dat het een reconstructie van fragmenten is, en onze cortex verpakt alles samen en maakt een goed verhaal - Matthew is het hier niet helemaal mee eens
- Het niet herinneren van dromen betekent niet noodzakelijk dat je je dromen vergeet
- Vaak triggeren willekeurige dingen het ontgrendelen van een droomgeheugen
- De herinnering aan de droom is beschikbaar, maar als we wakker worden, verliezen we het 'IP-adres' van dat geheugen - het is beschikbaar, alleen niet toegankelijk
- Onze droomherinneringen, of we die nu kennen of niet, kunnen de hele tijd niet-bewuste gevolgen hebben voor ons gedrag
- Het is echt mogelijk dat we al onze dromen opslaan
- In de hersenen is de chemie van de hersenen tijdens REM-slaap heel anders
- Noradrenaline (een stresschemicaliën), de chemische zuster van adrenaline, keldert naar zeer lage niveaus
- Als je wakker wordt, heb je de piek van noradrenaline
- Een andere chemische stof, acetylcholine, stijgt in de REM-slaap
- Deze specifieke balans van noradrenaline en acetylcholine verandert de invoer / uitvoer van de informatiestroom in het geheugencentrum van de hersenen
- Het gaat meer om output (genereren van dromen) dan om input (het opslaan van herinneringen / dromen)
- Dit lijkt erg op een DMT-trip - kort daarna voelt het als een droom
- Waarom dromen we- Waarom evolueerde het evolutionair-
- Misschien is het gewoon een bijproduct van de REM-slaap
- Matthew is het hier niet mee eens, omdat het metabolisch veeleisend is om naast REM-slaap dromen te hebben en wanneer moederatuur calorieën verbrandt, is dit meestal niet voor niks.

Stadia van de slaap
- ALLE stadia van de slaap zijn belangrijk
- "Moeder natuur zou geen tijd verspillen door je in een staat te brengen die niet nodig was"
- Wat gebeurt er tijdens de REM-slaap-
- Ons cardiovasculaire systeem doorloopt periodes van dramatische acceleratie en vervolgens dramatische vertraging
- Onze hersenen verlammen ons lichaam zodat onze geest veilig kan dromen
- Dus we dromen niet dat we kunnen vliegen en proberen dit dan te doen
- Onze hersenen herhalen geheugensequenties die we tijdens het ontwaken leren, maar ~ 20x sneller dan wanneer je wakker bent
- "De praktijk maakt niet perfect. Oefen met een nacht slaap maakt perfect. "
- Je komt de volgende dag terug en je bent 20-30% beter in je bekwame prestaties, vergeleken met het einde van je oefensessie de dag ervoor
- "Slaap is de beste legale prestatiebevorderende drug die de meeste mensen waarschijnlijk verwaarlozen"
- Slaap verbetert de plaatsen waar we al goed zijn in termen van motoriek niet, slapen is intelligent - het vindt wrijvingspunten of motorische tekortkomingen, en maakt ze glad / verbetert ze
- Dit is heel gebruikelijk bij muzikanten - op een dag kunnen ze geen stuk nagelen, en de volgende dag kunnen ze dat
- Tijdens de droomslaap nemen we oude informatie en combineren deze met nieuwe informatie die we hebben geleerd en vormen nieuwe verbindingen / associaties
- Om deze reden kunnen we vaak na een goede nachtrust nieuwe oplossingen vinden voor voorheen onoplosbare problemen
- Thomas Edison gebruikte slaap als een vitaal hulpmiddel voor creativiteit

De gruwelijke effecten veroorzaakt door een gebrek aan slaap - deel 1
- Gebrek aan slaap en fysieke prestaties
- Als je 6 uur slaap krijgt of minder, daalt je tijd tot fysieke uitputting tot 30%
- Melkzuur wordt sneller opgebouwd naarmate u minder slaapt
- Het vermogen van uw longen om CO2 te laten vervallen en zuurstof in te ademen, neemt af
- Hoe minder slaap je hebt
- Hoe lager uw maximale spierkracht, hoe lager uw verticale springhoogte en hoe lager uw maximale loopsnelheid
- Een hoger letselrisico
- Een studie toonde een 60% toename van de kans op verwonding bij het vergelijken van mensen die 9 uur slaap krijgen per nacht, bij degenen die 5 krijgen
- Je stabiliteitsspieren mislukken eerder als je niet genoeg slaapt
- We hebben 7-9 uur per nacht nodig
- Zodra u onder de 7 komt, kunnen we stoornissen in de hersenen meten
- Er is een kleine fractie van <1% van de bevolking, die een bepaald gen heeft dat hen in staat stelt te overleven na 5 uur slaap
- Je bent meer kans te worden getroffen door verlichting dan dit gen
- Het gen bevordert de chemie van de waakzaamheid in de hersenen

Licht en slaap
- "Wij zijn een donkere achtergestelde samenleving in dit moderne tijdperk" - dit gebrek aan duisternis vernietigt de kwaliteit van de slaap
- Gloeilampen onderdrukken melatonine
- Gebruik van het scherm bovenaan, onderdrukt het zelfs nog verder
- Een uur Iphone-gebruik vertraagt het begin van de melatonineproductie met ongeveer 3 uur
- Je piekmelatoninespiegels zullen ook 50% minder zijn
- Dit alles draagt bij tot minder REM-slaap

Wat moet een persoon doen als het moeilijk is om in slaap te vallen of in slaap te blijven
- Regelmaat is het belangrijkst: ga naar bed en word elke dag op hetzelfde tijdstip wakker
- Het laatste uur van de dag, blijf weg van alle schermen
- Schakel de meeste lichten in uw huis 's nachts 2-3 uur voor het slapen gaan uit
- Houd je kamer koel
- Je hersenen moeten hun temperatuur 2-3 ° F verlagen om te kunnen slapen
- Bekijk de Chillipad - dit werkt ook
- Studies tonen aan dat slapen enigszins naakt kan helpen
- Verwarm uw handen en voeten om het bloed van uw lichaam naar de oppervlakte te brengen
- Matthew beveelt aan om te gaan slapen met sokken en handschoenen aan, of een warm bad te nemen vlak voor het slapengaan
- Met een warm bad krijg je vasodilatatie (roze wangen, rode huid) en al het bloed stroomt naar de oppervlakte - als je eruit komt, heb je een enorme hoeveelheid warmte van het lichaam en de kerntemperatuur van het lichaam. keldert

Slaap en dieet
- "Ga niet te vol naar bed en ga niet te hongerig naar bed"
- Diëten met veel suiker en weinig vezels hebben de neiging niet goed te zijn voor de slaap - dit resulteert in minder diepe slaap en je slaap wordt meer gefragmenteerd
- supplementen
- Melatonine is handig bij het reizen tussen tijdzones - het dwazen je hersenen om te denken dat het tijd is om naar bed te gaan
- Als je eenmaal stabiel bent in een nieuwe tijdzone, lijkt melatonine niet gunstig te zijn voor slaap - het is veel meer een placebo-effect
- Als u het echter gebruikt en denkt dat het werkt, kan het geen kwaad, blijft u het innemen
- Naarmate we ouder worden, begint ons circadiane ritme afgestompt te raken - dit is waar het nachtelijk gebruik van melatonine gunstig is gebleken

Slaap en evolutie
- Jagers verzamelen stammen neigden om te gaan slapen 2 uur na zonsondergang, toen de temperatuur begon te dalen
- Ze stonden ook ongeveer 30 minuten voor zonsopgang op - vanwege de temperatuurstijging
- Middernacht zou eigenlijk midden in de nacht moeten zijn en nu is middernacht de tijd geworden waarop we Facebook controleren
- Misschien zouden we bifasisch moeten slapen-
- Mensen denken dat de postprandiale dip (rond 2-4 uur) afhankelijk is van een dieet, maar volgens Dr. Walker is dit niet waar
- Zelfs mensen die zich onthouden van de lunch zullen in deze periode een daling in fysiologische alertheid ervaren
- "Het is een voorgeprogrammeerd dropje met genetische aanleg dat suggereert dat we bifassisch zouden moeten slapen"
- De stilte bestaat, wat er ook gebeurt, zelfs als je denkt dat het je niet overkomt

De gruwelijke effecten veroorzaakt door een gebrek aan slaap - deel 2
- Hoe korter je slaap gemiddeld, hoe korter je leven
- Korte slaap voorspelt de sterfte door alle oorzaken
- Waakzaamheid, vergeleken met slapen, is hersenbeschadiging op een laag niveau. Sleep biedt hiervoor een reparatiemechanisme.
- Tijdens diepe slaap 's nachts is er een rioleringssysteem in de hersenen dat de hersenen reinigt van alle metabolische toxines die zich gedurende de dag hebben opgehoopt
- Een van die toxines is bèta-amyloïde - wat verantwoordelijk is voor het onderliggende mechahisme van de ziekte van Alzheimer
- Hoe minder je slaapt, hoe meer deze plaque opbouwt
- Onvoldoende slaap is de meest significante leefstijlfactor om te bepalen of u al dan niet de ziekte van Alzheimer zult krijgen
- Onvoldoende slaap is gekoppeld aan kom-, prostaat- en borstkanker
- De WHO heeft besloten om elke vorm van nachtdienstwerk als een waarschijnlijk carcinogeen te classificeren
- Ploegarbeiders hebben een hogere incidentie van obesitas, diabetes en kanker
- Leptine en ghreline
- Zowel controle eetlust en gewicht
- Leptin vertelt ons dat we vol zitten
- Ghrelin doet het tegenovergestelde, het is het hongerhormoon
- Met minder slaap wordt leptine onderdrukt en wordt ghreline sneller
- Mensen die 4-5 uur per nacht slapen, eten gemiddeld elke dag 200-300 extra calorieën (dit komt neer op 70.000 extra calorieën per jaar, wat zich vertaalt in 10-15 lbs extra lichaamsgewicht)
- Je eet ook meer van de verkeerde dingen
- Gebrek aan slaap is een kritieke factor van de obesitas-epidemie
- 1 op de 2 volwassenen in Amerika krijgt niet de aanbevolen 8 uur slaap
- 1 op de 3 mensen probeert te overleven na 6 uur of minder van de slaap
- De gemiddelde Amerikaanse volwassene slaapt 6 uur en 31 minuten tijdens de week (het was 7,9 uur in 1942)
- "Het aantal mensen dat kan overleven op 6 uur slaap of minder, afgerond op een geheel getal en uitgedrukt als een percentage van de populatie is 0"
- "Je weet niet dat je beroofd bent van slaap, als je niet slaapt"
- Ondergeslapen werknemers nemen minder werkuitdagingen op, lopen eerder in groepsverband weg en zijn minder geneigd om met creatieve oplossingen te komen
- Minder slaap is niet hetzelfde als meer productiviteit

Dutjes
- We kunnen dutjes niet gebruiken om de slaap terug te winnen die we zijn kwijtgeraakt
- "Slaap is niet als een bank. We kunnen geen schuld opbouwen en hopen het in het weekend af te betalen "
- Dr. Walker schat dat als je de hele nacht dutjes doett, en dan mag slapen zo lang als je wilt de volgende nacht, je langer zult slapen, maar je krijgt maar 3-4 uur terug van dat verloren totaal 8
- Slaap kunnen opslaan zou nuttig zijn voor de evolutie - net zoals we vet kunnen opslaan voor tijden van hongersnood
- Waarom kunnen we dit niet doen- - Mensenwezens zijn de enige soorten die zichzelf beroven van slaap zonder duidelijke reden. Moeder natuur is nooit de uitdaging aangegaan om met een vangnet te komen vanwege een gebrek aan slaap
- Gebrek aan slaap is een recent verschijnsel - we kunnen een soort slechts dwingen minder te slapen als we ze uithongeren
- Dit is de reden waarom mensen tijdens het vasten (gedurende 2-3 dagen) slecht slapen - het maakt je alleen maar hongeriger
- Wanneer je uitgehongerd bent - de ghrelinegehalte is hoog, en dit verhoogt ook de dopamine waardoor je wakker blijft
- Maar - we weten niet hoe het ingaan op ketose dit effect heeft. Door uitgehongerd, bedoelen we echt uitgehongerd. Als je ketose hebt, slaap je misschien wel goed.

De gruwelijke effecten veroorzaakt door een gebrek aan slaap - deel 3
- Mannen die 5-6 uur per nacht slapen hebben een testosteronniveau van 6-10 jaar oud
- Met 14 dagen na 6 uur slaap of minder duikt je cognitieve prestatie neus en zonder enig teken van nivellering
- Na 20 uur wakker zijn, ben je lichamelijk en cognitief gehandicapt zoals je zou zijn als je legaal dronken was
- Elke 30 seconden is er een auto-ongeluk gekoppeld aan een gebrek aan slaap
- Slaperig rijden doodt meer mensen op de weg dan alcohol of drugs samen
- Wanneer u onder geslapen bent, hebben wij micro slaapt - het ooglid sluit gedeeltelijk, maar de hersenen gaan slapen voor een korte periode van tijd
- In feite betekent dit dat je een raket van 2 ton hebt die met 65 mijl per uur reist zonder dat iemand de touwtjes in handen heeft
- Misschien moeten we later schooltijd hebben voor tieners
- Eén studie documenteerde een school die de starttijden van de school verlegde van 07:35 uur tot 08:55 uur - dit resulteerde in 70% vermindering van het aantal auto-ongevallen in het volgende jaar
- Ter vergelijking - anti-lock-breaks daalden ongevallencijfers 20%
- "Als het doel is om onze kinderen veilig te houden en ze goed opgeleid te krijgen, zijn de begintijden van de vroege school niet iets om te doen"
- Een school verschoof starttijden van 07:25 uur tot 08:30 uur, de gemiddelde SAT-score steeg met 212 punten
- Het prefrontale coretx is het eerste dat wordt uitgeschakeld als we niet slapen - de emotionele centra van de hersenen, die worden bestuurd door de coretx, worden ook beïnvloed
- In één studie slapen mensen zonder slaap voor één nacht (tot 4 uur slaap) - ze ervoeren een vermindering van 70% in kritieke cellen die kankercellen bestrijden (natuurlijke killercellen)
- We hebben allemaal kankercellen in ons lichaam, en wat de vorming van kanker volledig belet, zijn deze natuurlijke killercellen

Zomertijd
- In het voorjaar, wanneer we een uur slaap verliezen, zien we een toename van 24% in hartaanvallen
- In de herfst, wanneer we een uur slaap krijgen, is er een daling van 21% in hartaanvallen
- Eén studie toonde aan dat, met een week van 6 uur slaap per nacht, 711 genen waren vervormd in hun activiteit
- De helft van die genen ervoer een toename in activiteit - dit waren genen die verband hielden met de promotie van tumoren, genen die verband houden met chronische ontsteking en genen die zijn geassocieerd met stress (en dus hart- en vaatziekten)
- De helft van deze genen werd onderdrukt - veel van deze genen waren gerelateerd aan de immuunrespons, dus we worden immuun-deficiënt met een gebrek aan slaap
- Veel van de kinderen met de diagnose ADHD zijn net geslapen
- Een gebrek aan slaap kost de meeste landen ongeveer 2% van hun BBP
- In Amerika - dat is $ 411 miljard
- Los de slaapepidemie op en u zou het budget voor onderwijs en de helft van het budget voor gezondheidszorg kunnen verdubbelen
- Als je op dieet bent, maar niet voldoende slaapt, zal 70% van al het gewicht dat je verliest, afkomstig zijn van magere spieren, en niet van vet - ons lichaam wordt resistent als het vet opgeeft als het te weinig wordt

Supplementen om te gaan met een gebrek aan slaap
- Cafeïne kan u helpen om de basisvermindering in alertheid te overwinnen en de responstijden gematigd te verbeteren
- Modafinil - Werkt via de dopamineroute (het pleziertraject) - het verhoogt dopamine om alertheid te verhogen

Slaap en medicijnen
- De meeste artsen hebben slechts ongeveer 2 uur slaaponderwijs in hun medische curriculum
- Bewoners die 30 uur werken, hebben een 460% grotere kans om diagnostische fouten te maken op de intensive care afdeling, dan wanneer ze 16 uur werken
- Als u een operatie moet ondergaan, moet u uw chirurg vragen hoeveel slaap hij de afgelopen 24 uur heeft gehad
- Als ze 6 uur of minder hebben geslapen, heb je een verhoogd risico van 170% op een grote chirurgische fout
- 1 op de 5 medische bewoners maakt een fout als gevolg van onvoldoende slaap, 1 op de 20 medische bewoners zal een patiënt doden als gevolg van een vermoeidheidsgerelateerde fout
- "De enige plek waar je in het ziekenhuis het beste kunt slapen, is de plek waar je het niet kunt krijgen"
- Waarom halen we geen oordopjes en een oogmasker, zoals we doen als we vliegen, in het ziekenhuis-

Samenvatting
- "Slaap is het levenselixir. Het is het meest algemeen beschikbare en democratisch krachtige gezondheidszorgsysteem dat ik me ooit zou kunnen voorstellen. "
De meer corpulente patiënten maakten vooral in de laatste 10 jaar steeds vaker gebruik van een zogenaamde CPAP, Continuous Positive Airway Pressure

Werken met psychiatrische patiënten is moedig zijn

Wat is moed?
Hoe kan moedig zijn, van betekenis zijn voor het werken met psychiatrische patiënten? Om op deze vraag een antwoord te geven is het belangrijk een beeld te vormen over moed. Wat is het? Allereerst wat zeggen filosofen over moed?

Moed is een van de vier kardinale deugden, (naast verstandigheid, rechtvaardigheid en matigheid). Hiermee is gezegd dat de ene deugd niet zonder de ander kan. Er kan dus alleen sprake zijn van moed wanneer de moedige persoon ook voorzichtig is, zijn verstand gebruikt, vastbesloten is iedereen datgene te geven waar hij recht op heeft, daarbij beheersing toont en zijn krachten juist verdeeld.
Aischylos ( 525–456 v.Chr)

Moed is een maatstaf waarmee we onszelf en anderen beoordelen. Deze deugd heeft te maken met het passeren van een grens. Er is bijvoorbeeld iets wat je niet volledig durft, maar tóch doet. Een afwijkende mening geven in een groep, een fout toegeven, of voor iemand opkomen. Moed helpt onszelf te ontwikkelen. Denk aan een kind, dat bang is om in het zwembad te springen, en het toch doet. Of een pubermeisje dat na de gym als enige bloot doucht omdat ze die bikini die haar vriendinnen aantrekken onzin vindt. Of de oudere die voor het eerst met de rollator op straat durft.
(Stine Jensen, Trouw,9-4-2016)

In een van de Plato's vroege dialogen over moed zegt de generaal Laches : "een moedige man is iemand die standhoudt tijdens het gevecht met de vijand en niet wegrent." Maar, zegt Socrates, de leermeester van Plato, je kunt tactisch wegrennen en dan vanuit een andere positie terugvechten. Daar is standvastigheid voor nodig, en misschien is dat een betere beschrijving van moed. Maar niet alle standvastigheid, want als iemand standvastig is maar niet beseft wat er speelt, dan is hij niet moedig maar onbezonnen.

Een kind dat onvervaard op een leeuw afstapt, is niet moedig, want het weet niet wat een leeuw kan doen. Bij echte moed komt kennis kijken
(Bert Keizer, Trouw (14-09-2013)

Moed is wanneer je bereid bent in een kolkende rivier te gaan om iemand het leven te redden, terwijl je je bewust bent van de risico's. Je weet dat je een uitstekende zwemmer bent en dat er iemand is die je aan een touw vasthoudt en je op het droge kan trekken. Moed is beseffen dat er een risico is en toch willen en durven tot actie over te gaan maar... wel pas na een antwoord te hebben gegeven hoe je tot actie wil overgaan en de balans risico en bescherming hebt ingeschat.

Een ander aspect van moed zie ik in interview in 1980 met de historisch pedagoge Lea Dasberg.

“Mijn moeder heeft de gehele oorlog, geweigerd een rugzak voor ons klaar te zetten voor het geval we gedeporteerd zouden worden. Iedereen verklaarde haar voor gek.”
Mijn moeder zei dan: “Ik ga toch niet mee, nóóit.”
Op een kwade dag was er een razzia. Mijn moeder was thuis met 2 kinderen waarvan er een ziek was. “Mitkommen” zei de commandant. Mijn moeder zei. “Ik ga niet mee. Dat kind is ziek”. “Dan wikkel je het in een deken”. “Nee” zei mijn moeder. “Ik wikkel het niet in een deken. Dat kind blijft thuis en dat andere kind ook.” “Ik tel tot drie, als je niet komt schieten we jullie overhoop” Toen zei mijn moeder: “Ik kan wel merken dat jij geen kinderen hebt”. Die man trok wit weg en zei: “Ik heb drie kinderen.” En commandeerde hierna: “Abmarchiert; las das verdammte Judenweib zu Hause bleiben”.

Achteraf zei mijn moeder dat wanneer die rugzakken klaar hadden gestaan ze was meegegaan.
Lea Dasberg (Nieuwsblad van het Noorden, 24-6-1980)

"Wat we nodig hebben is een wils opvoeding. De wil moet groot genoeg zijn om dingen te voorkomen. Het is beter mensen te overtuigen dan mensen te dwingen."

Werkers in de psychiatrie dienen over standvastigheid, risicobesef, overtuigingskracht, wil en durf te beschikken om patiënten goed te kunnen helpen.

Steeds wanneer ik geconfronteerd wordt met moedige mensen die zich inzetten voor anderen, voel ik bewondering, veiligheid en inspiratie in hun voetsporen te treden.

In de loop van de jaren heb ik heel wat staaltjes moed gezien en bewonderd.

Een aantal jaren geleden werd in het psychiatrisch ziekenhuis waar ik werkte, elk jaar een zomerfeest georganiseerd. Patiënten, familie, werknemers, partners en kinderen, waren welkom. Tijdens mijn eerste zomerfeest kuierde ik ontspannen met Corrien en kinderen onder een aangenaam zonnetje langs de kraampjes die om de kerk opgesteld stonden. Plotseling zag ik een reus van een patiënt wild zwaaiend met zijn armen, schreeuwend naderbij komen. Hij duwde een bejaarde vrouw ruw zodat ze op de grond terecht kwam. Ik wilde iets doen maar het was wel een bijzonder vervaarlijke man. Een kleine tengere verpleegster, greep hem met beide armen om zijn middel in een soort beschermende holding grip en bedaarde hem in enkele seconden. Klein maar dapper maar zij wist ook precies hoe ze deze reus tot bedaren moest brengen.

Moedig vond ik ook altijd dat onze secretaresse José, vaak op het ochtendrapport ongevraagd het voortouw nam en iedereen herinnerde aan een aantal noodzakelijkheden.

In de jaren zestig vond psychiater Hendrik van der Drift dat je psychiatrische patiënten perspectief moest bieden door hen in het ziekenhuis een zo normaal mogelijk leven te bieden. In Wolfheze werd met dat doel het Socio Therapeutisch Centrum opgezet. 48 Ruime eengezinswoningen werden van 1961 tot 1972 gebouwd. Van der Drift voorzag dat het begeleidingswerk in deze woningen anders zou moeten zijn dan het vertrouwde verpleegkundig werk. Hij riep daarom een nieuw beroep in het leven: bekend geworden onder de naam, arbeids-socio. De opleiding van deze nieuwe beroepsgroep nam hij zelf ter hand. Moedig of niet. Gedurfd was dat in 1961 zeker.

Men zocht vrouwen en later ook mannen met een brede maatschappelijke belangstelling. Men kreeg les in muziek, dans, filosofie, gedragsbeïnvloeding, woninginrichting,, huishoudkunde, koken, spelvormen, conversatie, handwerken en etiquette.
Patiënten voerden onder leiding van deze arbeids-socio's, die aanvankelijk ook een kamer van deze woningen bewoonden, een huishouden van zes personen. Aanvankelijk alleen vrouwen. Later mannen en vrouwen in een woning. Later werd besloten in de nacht geen verpleging aanwezig te laten zijn. Er werd dagelijks door een van de patiënten gekookt. Een ander deed de boodschappen.
Nu kijken we hier met een glimlach op terug maar de arbeids-socio's, verpleegkundigen en behandelaren van toen hebben al hun wil, overtuigingskracht en moed in het psychiatrisch ziekenhuis ingezet om deze verandering tot stand te brengen. Want deze methode was in 1961 en tot in de jaren 80 van de vorige eeuw revolutionair. In de meeste psychiatrische ziekenhuizen durfde men patiënten toen deze "vrijheid" nog niet te geven. Tijdens de maaltijden durfde men hen zelfs geen mes en vork te laten gebruiken en moesten patiënten het met lepels doen.
Was het een moedige beslissing in de nacht zonder verpleegkundig toezicht te laten? Ja, want verpleegkundigen hadden overdag ervaren dat deze nieuwe manier van werken waarbij er tegelijkertijd leiding, begeleiding en verantwoordelijkheid werd gegeven en benadrukt, dat patiënten deze verantwoordelijkheid ook namen en tot meer initiatieven en activiteiten kwamen als men ooit verwacht had. Verpleegkundigen wisten dus wat patiënten en met name de groep patiënten aankon. Het was dus een gecalculeerd risico. In al die jaren dat het Socio Therapeutisch Centrum bestaan heeft tot nu toe heeft deze "vrijheid vrijwel niet geleid tot calamiteiten. Overdag is er voor verpleegkundigen en behandelaren voldoende ruimte om in te schatten of patiënten deze betrekkelijke zelfstandigheid aankunnen, of er medicatiewijzigingen nodig zijn of dat er meer bescherming en beleiding nodig is met 24 uur verpleging.

Ergens voor kiezen betekent ook dat je een confrontatie die daar een gevolg van is, niet uit de weg gaat.

Dilemma's voortkomend uit ethisch handelen en praktijk
Tijdens het werken met psychiatrische patiënten wordt je geconfronteerd met dilemma's die voortkomen uit je voorgenomen ethisch handelen en de praktijk. Het voorgenomen ethisch handelen is te karakteriseren als respecteer de autonomie van de patiënt, Doe datgene wat goed is voor de patiënt, berokken de patiënt geen schade, en handel rechtvaardig.
Wanneer deze keuze bestaat tussen twee slechten moet er toch gekozen en gehandeld worden. Je wil niet een onrustig iemand, waar je voor moet zorgen, tegen zijn wil, in een psychiatrisch ziekenhuis opnemen. Je weet dat psychofarmaca grote gevolgen hebben voor het brein en de lichamelijke gezondheid. Iemand overweldigen en platspuiten is ook niet je definitie van empathie. Echter wanneer alle pogingen tot contact, relatieopbouw, geen succes boeken. Wanneer de angst en onrust dermate groot is dat iemand totaal teloor gaat of dreigt zichzelf of iemand anders iets aan te doen, dan kies je uiteindelijk wel voor een gedwongen opname en geef je mogelijk wel een depot injectie.
Voordat je overgaat tot ingrijpend handelen, doe je alles wat nodig is om de patiënt vrijwillig mee te laten denken en te werken in zijn behandeling. Je probeert zoveel mogelijk te handelen vanuit het perspectief van de patiënt en de samenwerking te optimaliseren. Je zorgt dat je als hulpverlener, verpleegkundige of behandelaar beschikt over een aantal vaardigheden:
- Open vragen,
- Reflecteren,
- Bevestigen of affirmatie
- Informeren
- Samenvatten

Je probeert de patiënt volledig te informeren over je inschatting van wat het probleem is en wat er kan gebeuren. Hierbij leg je de nadruk op de capaciteit en de vrijheid van de patiënt, mee te denken. Hierbij beoordeel je in hoeverre de patiënt in staat is :
- een ​​keuze te communiceren
- de verstrekte informatie, die nodig is voor een specifieke besluit, te begrijpen.
- De implicaties en de betekenis van de verstrekte informatie te wegen
- Tot het maken van een afweging tussen mogelijke opties.
- De gevolgen van een keuze en beslissing overziet.

Het komt regelmatig voor, dat vanuit de directe omgeving van de patiënt allerlei signalen komen, dat deze verward is, een gevaar vormt voor zichzelf, maatschappelijk teloor gaat en een gevaar vormt voor zijn omgeving. Op het moment echter dat deze patiënten beoordeeld worden door een arts van de GGZ of er grond is voor een gedwongen opname in een psychiatrisch ziekenhuis, zijn deze patiënten in staat volkomen helder te redeneren.
Daarom dient niet alleen een momentbeoordeling van de patiënt gemaakt te worden maar dienen ook de bronnen van de voorafgaande gebeurtenissen en gesprekken geraadpleegd en meegewogen te worden in de beoordeling voor een gedwongen opname.

Het komt voor dat een patiënt door zijn verwarring onvoldoende mogelijkheden heeft zijn situatie te overzien en de ernst van de calamiteiten onvoldoende inschat zoals het slaan van anderen. verward over straat lopen te schreeuwen, suïcidepogingen. Via een in bewaring stelling moet de patiënt een kortdurende opname ondergaan en misschien dwangmedicatie,
Je stelt je de vraag wat een gedwongen opname betekent voor de behandelrelatie of omgekeerd. De patiënt laat je merken het niet met je eens te zijn en is teleurgesteld. Wat doe je dan kom je op een beslissing terug, stel je je in een dergelijk gesprek zodanig op dat de patiënt ziet dat hij invloed kan uitoefenen?
Een andere mogelijkheid wanneer het besluit genomen wordt tegen zijn wensen in te gaan, is voorwaarden in te bouwen niet eindeloos met dwang door te gaan en alles op alles te zetten in gesprek te komen en te kiezen voor de minst belastende behandeling.

Je twijfelt een patiënt tegen zijn wil op te laten nemen. De rechter zou de geneeskundige verklaring kunnen afwijzen. Een ding weet je echter zeker de patiënt heeft behandeling nodig Hij vormt een gevaar voor zichzelf en vrijwillig zal hij zich niet aan de behandeling overgeven. Je weet dat je alle zeilen zult moeten bijzetten. Dat betekent maar een ding: alle moed verzamelen en de hulp bieden die jij nodig acht.

Spanningen tussen hulpverleners en patiënten
Er bestaat tussen psychiatrische patiënten en hulpverleners een voortdurende spanning:
Een psychiatrische patiënt kampt aan de ene kant met zijn wanen, hallucinaties, depressie, manie, het trauma van de ziekte zelf, het trauma van het verliezen van functies, baan etc., beperkingen en een eventuele afhankelijkheid van middelen en aan de andere kant met de verpleegkundigen en de behandelaars met een bepaalde kijk op wat goede gezondheidszorg en behandeling is. Bij de behandeling horen bijvoorbeeld medicijnen, met een grote impact op het persoonlijk functioneren, verpleegkundige zorg, gesprekken deelname aan therapieën, dagbesteding en trainingen.

Het ideale punt op het continuüm:
De werker met psychiatrische patiënten bevindt zich vaak op een punt van een continuüm. Aan de ene kant van het continuüm is het zoeken naar samenwerking met patiënten en hun autonomie waarborgen met, krachtgericht werken en aan de andere kant van het continuüm een werkwijze die je zou kunnen betitelen als het verlangen zijn deskundigheid te gebruiken, en drang uit te oefenen omdat men patiënten zo ernstig verward of depressief inschat.

Je zoekt als hulpverlener samen met de patiënt naar een ideale plaats op dat continuüm. Er is niet één waarheid, een ideaal en er is niet een dogma. Toch zie je dat de hulpverlening of soms ook de maatschappij geneigd is te kiezen voor één kant van het continuüm zonder te zoeken naar de ideale plaats op dat continuüm. Bijvoorbeeld een keuze maakt voor een voorschrijvende benadering.
Kiezen voor de andere kant van het continuüm houdt vaak in dat men aan de patiënt over laat of hij kiest voor een bepaalde behandeling. Dat betekent dus dat wanneer de patiënt dag in dag uit over straat zwerft of in zijn bed ligt dat je dat respecteert en hem niet onmiddellijk uit zijn bed haalt, van de straat plukt of hem uit zijn isolement haalt.

Toen ik in 1982 in Wolfheze in het STC begon te werken hing er nog duidelijk de geest van: "wij weten wat goed voor u is." Dat had een belangrijk nadeel. De meesten waren tegen hun wil opgenomen, zonder al te veel uitleg.
Wanneer ik patiënten de vraag stelde: "waarvoor wordt u behandeld?" kreeg ik dan ook bij negen van de tien patiënten het antwoord dat ze dat niet wisten
Toch waren er ook toen meningsverschillen over wat de ideale manier was in het verplegen en behandelen van patiënten. Het STC was een lappendeken van 55 woningen met verschillende therapeutische klimaten en in totaal 14 verschillende verpleegkundige teams met een eigen visie en arbeidsethos. De verpleegkundigen en zorg assistenten van destijds stonden er in de woningen vaak alleen voor met relatief weinig controle en steun van collega’s. Dat zorgde ervoor dat er talloze individuele initiatieven werden ontplooid. Er werd veel aandacht besteed aan gezelligheid, feesten, verjaardagen, uitstapjes naar concerten, schouwburgen, vakanties. Het was een klimaat dat moed en verschillende werkstijlen bevorderde. Het was een klimaat waarin zonder overdrijving behandeling begeleiding, welzijn en vaardigheid van patiënten kon gedijen. De organisatie was organisch en vruchtbaar voor de patiënten en de medewerkers. Dagelijks werden nieuwe oplossingen en werkwijzen tot stand gebracht.

Enkele voorbeelden:
Patiënten hadden allerlei taken in het huishouden van de sociowoningen. Dat varieerde van koken, schoonmaken, boodschappen doen tot de portemonnee van de groep beheren. Wel of niet zelf de medicatie beheren. Het was vanzelfsprekend dat er samen ontbeten moest worden. Niet elke patiënt had de vaardigheden, zin of de mogelijkheid tot het verrichten dergelijke bezigheden.

Er waren verpleegkundigen die dan deze taken, zoals schoonmaken en koken voor de patiënt gingen uitvoeren want dan was je eerder klaar. Andere verpleegkundigen knepen een oogje dicht bij het uitvoeren van huishoudelijke taken. Ze deden zelf ook niet veel aan het huishouden. Er waren verpleegkundigen die meer drang uitoefenden en er waren verpleegkundigen die vonden dat het wel of niet meewerken in de huishouding een keuze was van de patiënt zelf. Ook toen al waren er verpleegkundigen die werkten met wat wij nu motiverende gespreksvoering noemen en die allerlei dilemma’s in het huishouden in samenwerking met patiënten succesvol oplosten.

Spanning tussen organisatie en medewerkers
Soms maakt de organisatie of het team waar je deel van uitmaakt een keuze die gevolgen heeft voor patiënten, waar je als behandelaar of verpleegkundige het niet mee eens bent. Wat doe je dan? Het komt voor dat je een collega iets ziet doen wat in jouw ogen een fout is. Waar kies je dan voor? Ga je de uitdaging van een confrontatie aan? Probeer je de ander met argumenten te overtuigen, waarbij je ook zijn argumenten serieus neemt?

Toen ik 2 maanden als psycholoog werkzaam was in het STC werd mij gevraagd een jaaroverzicht te schrijven. Hoe doe je dat terwijl je de afdeling nog niet voldoende kent? Corrien Mijn vrouw zei waarom vraag je niet iedereen op te schrijven wat hen dit jaar getroffen heeft. Daarna bundel je dat en klaar is kees. Zogezegd zo gedaan

Bij het doorlezen van de verhalen stuitte ik op een zeer kritisch om niet te zeggen vijandig verslag van een van de verpleegkundige teams, over het functioneren van het behandelteam. Met betitelingen als "zeer autoritair en dat er eigenlijk niet mee te werken viel". Het verpleegkundig hoofd dat deel uitmaakte van het behandelteam bleek al geruime tijd ziek.Wat te doen?
Ik raadpleegde mijn collega’s behandelaren. De een ontstak in zeer grote woede en de ander adviseerde het verslag doodleuk in de la te leggen en het er niet meer over te hebben.
We besloten echter betreffende verpleegkundigen een brief te sturen met de mededeling dat de deur naar samenwerking en overleg altijd open staat maar dat wij op grond van zo weinig vertrouwen geen basis zagen voor samenwerking en tegelijkertijd de directie hiervan op de hoogte zouden stellen.

Hierna werd door de directie een gesprek gearrangeerd tussen betreffend verpleegkundig team en de behandel teamleden waaruit voortvloeide dat iedereen het er mee eens was dat kritiek op zichzelf o.k. is maar dan wel zodanig geformuleerd dat het voor de ander duidelijk is welke verandering je verwacht. Vervallen in betitelingen zoals autoritair, en gemopper in de wandelgangen zonder dat alle betrokkenen er kennis van kunnen nemen biedt de ander niet de kans met deze kritiek die feitelijk een oordeel is, iets te doen.

De actie van het betreffend verpleegkundig team was zeker gedurfd. De knuppel werd in het hoenderhok gegooid maar leverde geen concrete veranderingen. Dus in die zin ontbrak het aan een weloverwogen, strategische moedige actie, die uiteindelijk niet leidde tot wellicht gewenste en noodzakelijke veranderingen.
Het antwoord van het behandelteam was de ernst van de situatie erkennen, de gelederen sluiten, de handschoen oppakken en de grens trekken.In die zin was er sprake van een weloverwogen moedige actie waaruit voortvloeide dat kritiek in zich dient te bergen dat je de ander informeert over je wensen ook de kans biedt te veranderen.

Moed is dat men durft te zeggen hoe men werkelijk over iets denkt, maar ook dat men zich niet anders gedraagt dan men werkelijk is.

Spanningen in het team
Stel, je vindt het erg belangrijk, dat binnen je team gesproken wordt over onderhuidse spanningen. Je denkt dat er zonder deze spanningen een beter werkmilieu ontstaat. Een beter werkmilieu betekent betere zorg. Het kan zijn dat je denkt dat andere teamleden niet accepteren dat je deze spanningen ter sprake brengt. Om dan toch de spanningen ter sprake te brengen, is moed nodig.
Je weet dat moed niet inhoudt. dat je zonder vaardigheid de strijd aangaat. Bezint eer ge begint geldt ook in deze situatie. Maar hoe moet dit nu wanneer je het nog nooit eerder gedaan hebt? Ook dit zou je kunnen trainen. Je kunt met iemand die je goed kent en vertrouwt oefenen met het aankaarten van wat je als te confronterend ervaart. De reactie van deze ander, helpt je bij de aanpak en mogelijk ook diens advies. Wanneer je daarna het probleem binnen je team bespreekt, succes boekt en het inderdaad beter gaat met de patiëntenzorg, kan je dit helpen, in de toekomst vaker moediger te zijn.

Je dient je ook te realiseren dat je er binnen je team niet noodzakelijk alleen voorstaat. Bij moed hoort ook dat je bereid moet zijn tot het sluiten van allianties. Mensen die je direct steunen wanneer je iets aankaart.
Een van mijn collega's, die onderdeel uitmaakte van het behandelteam een hoofdverpleegkundige, lag stevig onder vuur bij de verpleegkundigen waar zij leiding gaf. Er werden met haar en deze verpleegkundigen, besprekingen belegd. Het behandelteam werd van deze problemen door haar niet op de hoogte gebracht, laat staan betrokken. Het resultaat was dat zij uiteindelijk het bijltje er bij neergooide.
Hierop terugkijkend vind ik dat zij een eenzame maar geen moedige strijd heeft gestreden. Ik ben ervan overtuigd dat het anders was gelopen wanneer zij ons haar collega teamleden vanaf het begin betrokken had,

Een belangrijk aspect van moed is dat je verantwoordelijk bent voor je eigen handelen en dat je vanuit die verantwoordelijkheid je open opstelt tegenover veranderingen, voorstellen en kritiek van anderen. Omgedraaid getuigt het van moed wanneer mensen het initiatief nemen dingen waar ze invloed op hebben te veranderen en niet blijven tobben over de dingen waar je geen invloed op hebt.
Ik heb het altijd zeer op prijs gesteld en moedig gevonden wanneer een verpleegkundige het niet eens met me was en dat mij kwam uitleggen zodat we samen naar een alternatief konden zoeken.

Als verpleegkundige en behandelaar komt het voor dat je in het belang van patiënten een grens over moet en niet helemaal de gevolgen daarvan kunt inschatten.

Het kan zijn dat een keuze tegen je principes indruist. Je hebt gekozen voor de rehabilitatie methode en je ziet dat een patiënt zich ondanks dat je de samenwerking zoekt zich steeds verder uit contacten terugtrekt, vereenzaamt, vervuilt en op bed blijft liggen. Wat doe je dan? Hoe vaak en hoeveel moeite doe je dan om de patiënt te overtuigen en toch zo ver te krijgen dat hij bijvoorbeeld gaat douchen of laat je het daarbij en ga je naar de volgende patiënt? Kaart je het bij je collega's aan? Hoe groot is je wil om de rehabilitatiekoers vast te houden. Hoe bemoedig je de patiënt, jezelf en je collega’s?

Wanneer je gekozen hebt de gespreksmethode motiverende gespreksvoering en systematische rehabilitatie toe te passen, ga je naast de patiënt staan en probeer je achter zijn hulpvraag te komen. Er zijn echter situaties dat je beslissingen voor de patiënt moet nemen. Bijvoorbeeld wanneer je een patiënt drugs of alcohol op zijn kamer ziet gebruiken of wanneer iemand ernstig psychotisch is en daarmee zichzelf of anderen in een gevaarlijke situatie brengt. Na de beslissing is er weer ruimte voor motiverende gespreksvoering.

Op een ander moment, bevind je je als verpleegkundige of behandelaar op het snijvlak dat je een afspraak met een patiënt hebt gemaakt, zich niet te suïcideren, in het vertrouwen dat de patiënt zich aan deze afspraak zal houden. Het kan ook zijn, dat je in plaats van een dergelijke afspraak, ervoor kiest deze patiënt tegen zichzelf in bescherming te nemen in een gesloten afdeling. Beide keuzes dragen risico's in zich en kunnen grote nadelige gevolgen voor de patiënt hebben maar bieden ook grote positieve kansen. Geef je de medicatie wel of niet in eigen beheer? Ken je wel of geen verlof toe?

Moedig is wanneer je weet dat er een risico is dat de patiënt anders handelt dan je met hem afgesproken hebt bijvoorbeeld de medicatie niet neemt, niet terugkeert van verlof of zich suïcideert maar dat je tegelijkertijd van tevoren uitvoerig met de patiënt, collega's en naast betrokkenen de risico’s en risicomanagement besproken hebt en ook hoe je wanneer het misgaat samen verder gaat en de regie weer overneemt. Pas daarna ga je het risico aan.

Een voorbeeld van hoe in een moeilijke situatie moedig te handelen:
Wanneer je ziet dat een patiënt zich steeds verder uit contacten terugtrekt, vereenzaamt, vervuilt en op bed blijft liggen, uit dan je verwachtingen naar de patiënt zodanig dat het voor de patiënt helder is dat het jouw verwachtingen zijn en dat deze verwachtingen voor de patiënt bestaan uit haalbare stappen waarbij de patiënt de ruimte wordt geboden hierover mee te denken
Wanneer je verwachtingen uit naar een patiënt, moet dat duidelijk zijn, in een kader passen, een keuzemoment bevatten en haalbaar zijn. “Wij komen allemaal aan tafel. Jij hoort erbij. Dus ik verwacht van jou dat je aan tafel komt.” “Lukt je dit?” “Hoe kunnen wij je hierbij helpen?” “Wanneer de patiënt anders reageert dan je verwacht. Kun je beginnen met vragen om te herhalen wat je gezegd hebt. Hier hoort de vraag bij: wat hij of zij hiervan vindt. De patiënt moet een keuze hebben voor een alternatief. Dat alternatief kan de patiënt zelf aandragen maar het is ook verstandig het alternatief bij de hand te hebben. “Ik verwacht je in ieder geval minuten aan tafel.”
Herhaal hardop wat de patiënt en jij gezegd hebben.
Wanneer dingen daarna anders gaan dan je van de patiënt verwacht, vraag je de patiënt op een ander moment, hoe het gegaan is, wat de patiënt daarvan vindt en wat zijn verwachtingen zijn hoe het verder zal gaan en welke hulp hij hierbij verwacht.

Een ander voorbeeld is de veelvoorkomende situatie dat een patiënt steeds de zo nodig medicatie vraagt. Je wilt dat patroon eerst doorbreken maar dan moet je er meer over weten.
Een mogelijkheid is, de patiënt te vragen welk effect hij van deze medicatie verwacht waarna je de medicatie geeft en later vraagt wat de medicatie gedaan heeft. Daarna leg je de patiënt de vraag voor wat hij verwacht van een toekomstige vergelijkbare situatie.

"Langzaamheid", zo schrijft Petry)1997) - is een kernbegrip. Het geduld, de moed, de wil hebben en alert te blijven op alle openingen die de patiënt zelf biedt om tot verbetering te komen.
Ook al duurt het lang uiteindelijk gaat het om te willen weten hoe zo nodig medicatie de patiënt het beste zal helpen.

Petry spreekt over de eigen tijd en ruimte van de patiënt, die niet afgewezen mag worden. De patiënt verdient kansen kansen op zelfvertrouwen en het leven weer als een uitdaging te zien. De hulpverlener heeft moed nodig geduldig te zijn.

Angst en moed
Er is veel angst in geneeskunde, omdat er veel kennis is van gevaar. Artsen weten wat er fout kan gaan bij een verkeerd medicijn. Voor sommige jonge artsen is deze kennis zo verpletterend dat ze zich halverwege het eerste co-schap afmelden en voorgoed afscheid nemen van de kliniek. Je hebt ook een categorie jonkies in het medische vak die als een kind op een leeuw afstruinen, maar dat duurt nooit lang. Daarvoor staan er te veel oude rotten omheen. Voor de dokter is van belang zijn angst te laten meepraten in wat hij doet.
Heel opvallend in deze context is dat artsen die een tijd niet verantwoordelijk geweest zijn voor patiënten, die last niet makkelijk weer op zich nemen.

Een aantal jaren geleden uitte een 74-jarige patiënte regelmatig de wens tot euthanasie. Ik besloot samen met haar te onderzoeken wat de mogelijkheden waren. Het viel mij hierbij op dat er weliswaar een uitgebreid protocol bestond maar dat niemand mij een voorbeeld kon geven van een patiënt die alle stappen had gevolgd en uiteindelijk was overleden door euthanasie. Uiteindelijk besloot patiënte ook haar verzoek voor euthanasie op te geven, mede doordat zij geen enkele duidelijkheid kon krijgen behalve dan dat er medicijnen via het internet besteld konden worden.
Wel konden wij met redelijk succes een ander belangrijk verzoek van haar nakomen een succesvolle volledige afbouw van de antipsychotica.

Helemaal duidelijk was het mij destijds niet waarom er geen voorbeelden van euthanasie in de psychiatrie waren tot ik stuitte op bovengenoemd artikel. Van Bert Keizer in Trouw uit 2014.
Keizer schrijft: Er is één angst in de medische wereld. Artsen zijn bang voor euthanasie. Dit is een angst die niet past in het schema van gevarenkennis. Men is net zo bang voor de mogelijkheid dat het goed gaat als voor de mogelijkheid dat het mislukt.
Het is geen angst voor de toetsingscommissie, de politie, de rechter of de gevangenis. Er is in de afgelopen veertig jaar nog nooit een arts na een gemelde euthanasie in een cel geëindigd. En toch stelt dat niet gerust. De angst heeft te maken met de enormiteit van een opzettelijk levenseinde. En dat is zo'n enormiteit vanwege de absolute onomkeerbaarheid. Bij elke andere medische handeling kun je na afloop iets tegen de betrokkene zeggen. Maar bij euthanasie niet.

Grenzen en moed
Tot slot wil ik terugkomen op de opmerking van Stine Jensen dat moed te maken heeft met het passeren van een grens. Tijdens mijn sollicitatie voor het STC werd mij gevraagd welke kwaliteit ik afgezien van het voeren van ondersteunende gesprekken kon toevoegen aan het welzijn van de patiënten. "Ik kan wel iets met muziek, antwoordde ik schoorvoetend." Hoe zou het dan zijn om een koor te beginnen met de patiënten? Zo gezegd zo gedaan. Dat koor heb ik meer dan tien jaar met heel veel plezier gedirigeerd, ondanks dat ik nog nooit bij een koor was geweest, laat staan dirigeren. Ik weet zeker dat de patiënten die meezongen en mij bovendien heel vaak wegwijs maakten in liederen die ik niet kende - er waren twee conservatorium geschoolde begeleidingspianisten - veel plezier beleefden aan het zingen en aanboren van kwaliteiten die ze lang niet aangeroerd hadden.
Verpleegkundigen in het STC, waren meer dan verpleegkundigen: ze hielpen patiënten met huishouden, schoonmaken, koken, boodschappen doen , kleding kopen vrijtijdsactiviteiten in de breedste zin van het woord. Alles kon: samen naar Musis Sacrum of de bioscoop, een verjaardag voorbereiden en andere feestelijkheden en samen op vakantie. Heb je daar moed voor nodig. Ja want je betreedt voortdurend andere paden. Je gaat over de vertrouwde grenzen met tal van gespreksthema's waar je voortdurend al je vaardigheden nodig hebt om samen met de patiënten een ontwikkeling in gang te zetten.
Werken met psychiatrische patiënten samen met een team betrokken medewerkers. Sommigen hebben een geweldig talent. Zij hebben geen kennis nodig van systematische rehabilitatie of motiverende gespreksvoering om tot een goede samenwerking te komen met patiënten en collega’s. Zij geven patiënten een gevoel, veilig te zijn, thuis te zijn en scheppen zo een ideaal therapeutisch klimaat.

Stellingen:
Moed is kiezen voor actie, weten wat het mogelijke perspectief is van je actie, de risico’s kennen, voorzichtigheid in acht nemen, beheersing tonen, de wilskracht en standvastigheid hebben desnoods in afgewogen kleine stappen veranderingen tot stand te brengen.

Moed, lees initiatief gedijt in een klimaat van onderling vertrouwen, kennis, ervaring, en vrijheid.

Moed doe je niet in je eentje. Zorg dat je voldoende hulptroepen hebt en vergeet ze niet te vragen wanneer je hen nodig hebt.

Moed heeft alleen zin als je iets doet wat goed voor je is, of voor een naaste. Choose your battles wise.

Blijf niet in je comfortzone en sla regelmatig een andere weg in. Sta je zelf toe fouten te maken, fouten te erkennen en fouten te herstellen.

Moed betekent dat je je angst en tegenslagen moet kunnen ‘dragen’. Daar is zelfkennis voor nodig en kennis van je draagkracht.

Breng de moed op gewoon te blijven doen: Geen grote verwachtingen kleine alledaagse aanpassingen

Empathie is belangrijk: Breng de moed en geduld op, aan de patiënt op een niet oordelende manier congruent, over te brengen dat je luistert en begrijpt wat deze zegt en voelt. Verval niet in onverschilligheid voor zijn terugtrek gedrag en zelfverwaarlozing. Laat ook aan de patiënt weten dat hij deels vrij is je advies op te volgen. Wanneer je accepteert dat een patiënt op straat zwerft, betekent dat je de wil, moed en geduld moet opbrengen om telkens contact met hem zoeken Telkens opnieuw maak je een inschatting van de risico’s voor deze patiënt. En op grond van je inschatting, ben je bereid, zo nodig een gedwongen opname te doen maar ook de vragen die hij voor je heeft samen met hem op te lossen

Bemoedig je zelf, bemoedig de patiënt bemoedig je collega's. Bemoedigen of je laten bemoedigen betekent vragen wat de ander nodig heeft of zelf vragen om wat jij nodig hebt, wat jou helpt. Bijvoorbeeld een luisterend oor. Het is fijn als gevoelens van twijfel eerst worden erkend. Wanneer de ander vertrouwen in je uitspreekt dat je een moeilijke situatie aankunt vraag dan naar wat de ander denkt over hoe jij dat kunt. Dan geeft diegene je hopelijk wat tastbaar bewijsmateriaal dat je moed geeft.

Heb de moed geduldig te zijn en tegelijkertijd actief wanneer er bij de patiënt een toestand van verwaarlozing optreedt.

Heb de moed in een crisissituatie met de patiënt na te denken over hoe verder in de crisis Heb de moed je zelf als niet als te belangrijk te zien. Wat je doet doe je niet voor je eigen glorie maar voor de glorie van de patiënt.

Denk stap voor stap. Het is goed vooruit te kijken en proberen te overzien wat er gaat gebeuren en wat je te doen staat, maar laat het daarna los en richt je op het huidige moment. Dat is het enige moment dat je iets kunt doen. En, niet onbelangrijk, ook het enige moment dat je leeft.

Literatuur
Lea Dasberg, Wereld kan net zo goed worden als we zelf willen, Nieuwsblad van het Noorden, 24-6-1980
Lea Dasberg,Pedagogie in de schaduw van het jaar 2000; of hulde aan de hoop, Boom, Meppel, 1980.
H. van der Drift. cursus gedragsbeïnvloeding I en II, 1974.
H. van der Drift. Het wonen en zijn therapeutische waarde, De Tijdstroom, Lochem, 1975.
H. van der Drift. Het wonen en zijn therapeutische waarde, De Tijdstroom, Lochem, 1975.
I.E.I.M. van Eynde, Het sociotherapeutisch Centrum van het psychiatrisch Ziekenhuis Wolfheze,Woflheze, 1985.
C.T.M. van Houwelingen, Moed in de psychiatrie, Eindonderzoek Bachelor of Nursing, Hoge School, Verpleegkunde, Utrecht 2006
Stine Jensen, De moed van Erasmus. Trouw,9-4-2016
Bert Keizer, Moed vereist kennis van gevaar, oftewel angst.Trouw (14-09-2013
Detlef Petry, Marius Nuy, De Ontmaskering. Utrecht. SWP. (1997)

Internetbron:
www.http://missinglink.ucsf.edu/lm/ethics/Content%20Pages/fast_fact_bene_nonmal.htm
http://www.clicks4you.nl/schizofrenie/index.php/motivational-interviewing